بررسی غلظت‌های ناپروکسن، سبکس و دیکلوفناک در آب رودخانه کرج و پساب‌های ورودی به آن، استان البرز، ایران

زمینه و هدف: بوم سازگان آبی به ویژه رودخانه هایی که از محدوده های مسکونی پرجمعیت عبور می کنند بیش از منابع دیگر برای مصارف گوناگون استفاده می شوند و می توانند اثرات گسترده ای بر محیط و سلامتی انسان داشته باشند. رودخانه کرج یکی از بزرگ ترین بوم سازگان های آبی استان البرز بوده که سه مرکز مهم تصفیه خانه در مجاورت آن استقرار یافته است. مواد و روش: ازآنجاکه سمیت و پایداری طولانی مدت ویژگی اصلی آلاینده های دارویی در محیط های آبی است، پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان باقی مانده داروهای ضدالتهابی، غلظت های ناپروکسن، سبکس و دیکلوفناک در رودخانه کرج با نمونه برداری از 14 ایستگاه در مسیر رودخانه، شش ایستگاه در تصفیه خانه و پساب مربوطه انجام گردید. پس از آماده سازی و فیلتراسیون نمونه ها، میزان غلظت آلاینده های دارویی با کمک دستگاه hplc اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج حاصل نشان داد در آب رودخانه کرج میانگین غلظت داروهای ناپروکسن 409/0، سبکس 091/0، و دیکلوفناک 034/0 میکروگرم بر لیتر است. در تصفیه خانه ها و پساب مربوطه به ترتیب غلظت ناپروکسن 774/0 و 566/0، سبکس 260/0 و 171/0 و دیکلوفناک 082/0 و 064/0 میکروگرم بر لیتر به دست آمد.نتیجه گیری: روند کاهشی غلظت آنها به ترتیب در نمونه های فاضلاب، پساب و آب می باشد که بیشترین غلظت مربوط به ناپروکسن و کمترین آن مربوط به دیکلوفناک بود. از سوی دیگر وجود همبستگی میان این آلاینده ها در نمونه های مختلف می تواند بیانگر عدم کارایی تصفیه خانه ها و پایداری این مواد باشد که در نهایت از طریق پساب، به رودخانه تخلیه می گردند. در این راستا جهت حفظ محیط زیست منطقه، لزوم به کارگیری روش های موثر تصفیه ضرورت دارد.