تاثیر درمان ذهن‌آگاهی بر تنظیم هیجانی، خودآگاهی شناختی و گرایش به رفتارهای پرخطر نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست: یک مطالعه نیمه‌تجربی

زمینه و هدف: نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست به‌دلیل نداشتن تجربه اجتماعی و عاطفی کافی در مقایسه با نوجوانان ساکن در خانواده، اختلالات عاطفی، رفتاری و گرایش به رفتارهای پرخطر بیشتری از خود بروز می‌دهند. هدف از پژوهش حاضر تعیین تاثیر درمان ذهن‌آگاهی بر تنظیم هیجانی، خودآگاهی شناختی و گرایش به رفتارهای پرخطر نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست بود.مواد و روش‌ها: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی نوجوانان دختر بدسرپرست و بی‌سرپرست مقیم مراکز نگه‌داری بهزیستی شهر اردبیل در سال 1403 بود که از میان آن‌ها به روش نمونه‌گیری هدف‌مند 30 نوجوان دختر بدسرپرست و بی‌سرپرست انتخاب و به‌صورت تصادفی در گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه‌ 90 دقیقه‌ای درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی taylor را دریافت کرد و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های تنظیم هیجانی gross و john، مقیاس خودآگاهی‌شناختی wells و cartwright و گرایش‌به‌رفتارهای پرخطر نوجوانان zadehmohammadi استفاده شد. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج نشان‌داد که بعد از کنترل اثرات پیش‌آزمون، تفاوت معناداری بین میانگین پس‌آزمون دو گروه در تنظیم هیجان (f=2.757, p=0.038, η2=0.286),، خودآگاهی شناختی،f=48.289, p<0.001, η2=0.622)و گرایش به رفتارهای پرخطر (f=2.655, p=0.042, η2=0.263).وجود داشت. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که درمان ذهن‌آگاهی بر تنظیم هیجانی، خودآگاهی شناختی و گرایش به رفتارهای پرخطر در نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست اثربخش است. بنابراین، می‌توان از درمان ذهن‌آگاهی در کاهش مشکلات نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست استفاده نمود. 

the effect of mindfulness therapy on emotion regulation, cognitive self-awareness, and tendency to high-risk behaviors in orphaned and poorly monitored adolescents: a quasi-experimental study

background and objectives: adolescents without guardians and abused adolescents exhibit more emotional and behavioral disorders and a tendency to high-risk behaviors due to lack of sufficient social and emotional experience compared to children living in the family. the aim of this study was to investigate the effect of mindfulness therapy on emotional regulation, cognitive self-awareness, and the tendency to high-risk behaviors in orphaned and poorly supervised adolescents.materials and methods: the present study was a quasi-experimental study with a pretest-posttest design with a control group. the statistical population included all abused and orphaned female adolescents residing in welfare care centers of ardabil city in 2024, among whom 30 abused and orphaned female adolescents were selected by purposive sampling method and were randomly assigned into the experimental (15 people) and control (15 people) groups. the experimental group received 8 90-minute sessions of taylor’s mindfulness-based therapy and the control group received no training. to collect data, gross and john’s emotional regulation questionnaire, wells and catwright’s cognitive self-awareness scale, and zadehmohammadi’s tendency to high-risk behaviors of adolescents were used. data was analyzed using multivariate analysis of covariance.results: the findings showed that after controlling for the effects of the pretest, there was a significant difference between the mean of the two groups in emotion regulation (f=2.757, p=0.038, η2=0.286), cognitive self-awareness (f=48.289, p<0.001, η2=0.622), and tendency to high-risk behaviors (f=2.655, p=0.042, η2=0.263).conclusion: the results showed that mindfulness therapy is effective on emotional regulation, cognitive self-awareness, and tendency to high-risk behaviors in orphaned and poorly supervised adolescents. therefore, mindfulness therapy can be used to reduce the problems of orphaned and poorly supervised adolescents.key words: mindfulness therapy, emotion regulation, cognitive self-awareness, tendency to high-risk behaviors, orphaned and poorly supervised adolescentsfunding: this study did not have any funds.conflict of interest: none declared. ethical considerations: the ethics committee of kharazmi university approved the study (ir.khu.rec.1403.059).authors’ contributions:- conceptualization: aysan sharei- methodology: aysan sharei- data collection: ali salmani- formal analysis: ali salmani- supervision: abdolrahim kasai esfahani- project administration: abdolrahim kasai esfahani- writing – original draft: aysan sharei, abdolrahim kasai esfahani, ali salmani- writing – review & editing: aysan sharei, abdolrahim kasai esfahani, ali salmani