مقایسه اثربخشی طرح‌واره درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر مشکلات رفتاری نوجوانان پسر دوره دوم متوسطه: یک مطالعه نیمه‌تجربی

زمینه و هدف: نوجوانی، از دوره‌های بسیار مهم رشد محسوب می‌شود که ممکن است با مسائل و مشکلاتی همراه باشد، لذا لازم است با انجام مداخلات به‌موقع، پیش‌گیری‌های لازم را انجام داد. لذا پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی طرح‌واره درمانی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر مشکلات رفتاری انجام شد.مواد و روش‌ها: روش این پژوهش از نوع تحقیق نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان پسر دوره دوم متوسطه شهرستان بستان‌آباد در سال 1401-1400 بود. از این‌ بین تعداد 45 نفر به روش نمونه‌گیری هدف‌مند انتخاب و در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل گمارش تصادفی شدند. گروه آزمایش اول، طرح‌واره درمانی و گروه دوم آزمایش، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد را به‌ صورت گروهی دریافت کردند و گروه کنترل مداخله‌ای را دریافت نکردند. ابزار مورد استفاده پژوهش پرسش‌نامه مشکلات رفتاری بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیره تجزیه و تحلیل شدند.یافته‌ها: نتایج آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد میزان اثربخشی مداخله پذیرش و تعهد بر سه مولفه اختلال سلوک، مشکلات توجه و اضطراب و گوشه‌گیری به طور معنی‌داری بیشتر از مداخله طرح‌واره درمانی بود (0/05>p).نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان داد که تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر مشکلات رفتاری بیشتر از طرح‌واره درمانی است و از این رویکرد درمانی می‌توان در راستای کاهش مشکلات رفتاری نوجوانان بهره برد.

comparison of the effectiveness of schema therapy and therapy based on acceptance and commitment on the behavioral problems among the senior high school boys: a quasi-experimental study

background and objectives: adolescence is one of the most important periods of development, which may be associated with issues and problems, so it is necessary to take necessary precautions by performing timely interventions. therefore, the current research was conducted with the aim of comparing the effectiveness of schema therapy and therapy based on acceptance and commitment on behavioral problems.materials and methods: this study was a quasi-experimental research with a pretest-posttest design and a control group. the statistical population included all male students of senior high schools in bostanabad city in 2021-2022. among them, 45 people were selected by purposive sampling and randomly assigned into two experimental and one control groups. the first experimental group received schema therapy and the second experimental group received acceptance and commitment-based therapy as a group, and the control group did not receive any intervention. the research tool used was the behavioral problem questionnaire. data were analyzed using multivariate analysis of covariance.results: the results of the analysis of covariance showed that the effectiveness of the acceptance and commitment intervention on the three components of conduct disorder, attention problems, anxiety, and withdrawal was significantly higher than the schema therapy intervention (p<0.05).conclusion: the present research indicated that the effect of treatment based on acceptance and commitment on behavioral problems is more than schema therapy, and this treatment approach can be used in order to reduce the behavioral problems of adolescents.keywords: schema therapy, therapy based on acceptance and commitment, behavioral problems, adolescentsfunding: this study did not have any funds.conflict of interest: none declared.ethical considerations: the ethics committee of the islamic azad university of tabriz medical sciences approved the study )ir.iau.tabriz.rec.1401.017(.authors’ contributions:- conceptualization: samad moharrami, davoud hoseini nasab- methodology: davoud hoseini nasab- data collection: samad moharrami- formal analysis: davoud hoseini nasab, samad moharrami- supervision: davoud hoseini nasab, marzieh alivandi vafa- project administration: davoud hoseini nasab, samad moharrami- writing – original draft: samad moharrami, davoud hoseini nasab, marzieh alivandi vafa citation:  moharrami s, hoseini nasab d, alivandi vafa m. comparison of the effectiveness of schema therapy and therapy based on acceptance and commitment on the behavioral problems among the senior high school boys: a quasi-experimental study. j rafsanjan univ med sci 2025; 23 (11): 948-59. [farsi] - writing – review & editing: samad moharrami, davoud hoseini nasab, marzieh alivandi vafa