اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سیستم‌های مغزی رفتاری، خودکارآمدی و نشخوار ‌فکری دختران نوجوان با اختلال اضطراب اجتماعی: یک مطالعه نیمه‌تجربی

زمینه و هدف: اضطراب اجتماعی به عنوان یکی از اختلال های اضطرابی شایع در نوجوانان مطرح شده است. هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سیستم های مغزی، رفتاری، خودکارآمدی و نشخوار فکری دختران نوجوان با اختلال اضطراب اجتماعی بود. مواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه آزمایش و کنترل است. جامعه تحقیق عبارت از کلیه نوجوانان دختر 12 تا 18 سال با اضطراب اجتماعی مراجعه‌ کننده به مراکز مشاوره شهر تهران در سال 1402 بود که 30 نفر از بین آن ها به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. برای گروه آزمایش 8 جلسه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، هفته ای دوبار به مدت 90 دقیقه اجرا شد. گروه کنترل هیچ‌گونه آموزشی را دریافت نکرد. ابزار پژوهش شامل پرسش‌نامه‌های نشخوار فکری nolen و hoeksma، خودکارآمدی scherer و سیستم‌های مغزی رفتاری carver و whait بودند. جهت تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد.یافته‌ها: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد باعث کاهش نشخوار فکری (eta=0.49, f=26.91, p<0.001)، بهبود خودکارآمدی (eta=0.61, f=43.56, p<0.001)، و سیستم های فعال‌ساز رفتاری در شرکت‌کنندگان گروه آزمایش (eta=0.32, f=12.71, p<0.001) شد. نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در کاهش نشخوار فکری و افزایش سلامت روان نوجوانان دختر با اختلال اضطراب اجتماعی اثربخش است. پیشنهاد می شود در مراکز مشاوره از روش درمان پذیرش و تعهد برای بهبود سلامت نوجوانان با اختلال اضطراب اجتماعی استفاده شود.

the effectiveness of acceptance and commitment therapy on behavioral brain systems, self-efficacy, and rumination of adolescent girls with social anxiety disorder: a quasi-experimental study

background and objectives: social anxiety is one of the most common disorders in adolescents. the present study was conducted with the aim of determining the effectiveness of acceptance and commitment therapy (act) on behavioral brain systems, selfefficacy,and rumination of adolescent girls with social anxiety disorder.materials and methods: this was a quasi-experimental study with a pre-test and post-test design with experimental and control groups. the statistical population included girls aged 12 to 18 years with social anxiety in tehran city in academic year 2023. usingconvenience sampling 30 people were selected and randomly assigned into experimental (n=15) and control (n=15) groups. the experimental group participated in act for 8 sessions twice a week for 90 minutes, but the control group received no training. in this research, nolen and hoeksma's rumination questionnaire, scherer et al.'s self-efficacy questionnaire, and carver and whait’s brain-behavioral systems questionnaire were used for pre-test and post-test evaluation. the collected data were analyzed using multivariate analysis of covariance (mancova).results: the results indicated that act had a significant effect on the reduction of rumination (eta=0.49, f=26.91, p<0.001), and improvement of self-efficacy (eta=0.61, f=43.56, p<0.001) and brain behavioral system (eta=0.32, f=12.71, p<0.001) in adolescentgirls of tehran city.conclusion: it seems that treatment based on act had a good effect on rumination, self-efficacy, and brain-behavioral systems of teenage girls suffering from social anxiety. it is recommended to use act method in counseling centers to improve the health of adolescents with social anxiety disorder.