تاثیر حرفه‌آموزی بر مهارت‌های اجتماعی و توانایی‌های شناختی دانش‌آموزان پسر کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر: یک مطالعه نیمه‌تجربی

زمینه و هدف: کم‌توانی ذهنی به نوعی ناتوانی اشاره دارد که به واسطه محدودیت معنی‌دار فرد در کارکرد‌های شناختی، مهارت‌های اجتماعی و سازشی، قبل از 17 سالگی، شناسایی می‌شود. حرفه‌آموزی و مشاوره شغلی با هدایت و توسعه توانایی‌های افراد کم‌توان ذهنی، آن‌ها را برای زندگی مستقل و سازگار پرورش می‌دهد، به‌گونه‌ای که متناسب با توانایی و استعدادهایشان محیط شغلی متناسبی داشته ‌باشند. پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر حرفه‌آموزی بر مهارت‌های اجتماعی و توانایی‌های شناختی دانش‌آموزان پسر کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر انجام شد.مواد و روش‌ها: این پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه دانش‌آموزان پسر 17-13 سال کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر شهر اهواز در سال 1401-1400 بودند. نمونه‌گیری به روش تصادفی چند مرحله‌ای انجام شد که شامل 30 دانش‌آموز پسر به طور تصادفی در گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) بودند. دانش‌آموزان گروه آزمایش 20 جلسه 45 دقیقه‌ای، برنامه حرفه‌آموزی دریافت کرد و گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکرد. داده‌ها با استفاده از ابزارهای مقیاس مهارت‌های اجتماعیgresham  وelliot  و پرسش نامه توان مندی‌های شناختی nejati جمع‌آوری شد و به روش آنالیز کوواریانس چندمتغیره تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج حاکی از افزایش معنی‌دار میانگین نمره مهارت‌های اجتماعی و توانایی‌های شناختی در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در مرحله پس‌آزمون بود (0.001>p). هم چنین، بیشترین اندازه اثر مربوط به متغیر مهارت های اجتماعی (0.667) بود.نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان داد که برنامه آموزشی مبتنی بر حرفه‌آموزی بر مهارت‌های اجتماعی و توانایی‌های شناختی دانش‌آموزان پسر کم‌توان ‌ذهنی آموزش‌پذیر موثر است، لذا با تبیین نحوه به کار‌گیری روش‌های آموزشی می‌توان به بهبود عملکرد در این افراد یاری رساند.

the effect of vocational training on social skills and cognitive abilities of educable mentally retarded male students: a quasi-experimental study

background and objectives: mental retardation refers to a type of disability that is identified before the age of 17 due to a significant limitation of a person’s cognitive functions, social skills, and compromise. vocational training and career counseling, by guiding and developing the abilities of mentally retarded people, nurture them for an independent and compatible life in a way that they have a suitable job environment according to their abilities and talents. the current research was conducted with the aim of determining the effect of vocational training on social skills and cognitive abilities of educable mentally retarded male students.materials and methods: the current research was a quasi-experimental study with a pre-test and post-test design with a control group. the statistical population was all male students aged 13-17 years old with educational disabilities in ahvaz city in 2021-2022. sampling was done by multi-stage random method and 30 male students were randomly assigned to an experimental group (15 people) and a control group (15 people). the students of the experimental group received a professional training program for 45 minutes in 20 sessions, and the control group did not receive any intervention. data were collected using gresham and elliot’s social skills scale tools and nejati’s cognitive abilities questionnaire and were analyzed by multivariate analysis of covariance (mancova).results: the results showed a significant increase in the average score of social skills and cognitive abilities in the experimental group compared to the control group in the post-test phase (p<0.001). also, the largest effect size was related to the variable of social skills (0.667). conclusion: the present study showed that the intervention based on the educational profession was effective on the social skills and cognitive abilities of the mentally retarded students. therefore, using the educational methods can be helpful in improving the fuctional characteristics of these people.