نقش میانجی کنترل ‌شناختی در روابط آشفتگی ‌خواب با علائم افسردگی اوایل نوجوانی در دانش‌آموزان متوسطه اول و دوم شهر اردبیل در سال 1400-1399: یک مطالعه توصیفی

زمینه و هدف: افسردگی اوایل نوجوانی یکی از مشکلات شایع این دوره است. اختلالات شناختی ممکن است به علت نقص کنترل شناخت ایجاد شود و مشکلات شناختی و آشفتگی خواب افراد افسرده می‌تواند ناشی از نقص کنترل شناختی باشد. لذا این پژوهش با هدف تعیین نقش آشفتگی خواب و کنترل شناختی در پیش بینی علائم افسردگی اوایل نوجوانی انجام شد. مواد و روش ها: در مطالعه توصیفی حاضر، جامعه آماری شامل کلیه نوجوانان متوسطه اول و دوم شهرستان اردبیل در سال تحصیلی 1399-1400 بودند که 200 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به صورت اینترنتی و از طریق شبکه های مجازی، انتخاب و در این مطالعه شرکت کردند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسش نامه افسردگی (ii) beck، پرسش نامه کیفیت خواب  pittsburghو مقیاس کنترل هدفمند rothbart و همکاران بود. برای تجزیه ‌و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی pearson و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد اثر مستقیم آشفتگی خواب و کنترل شناختی بر علائم افسردگی اوایل نوجوانی، به ترتیب با بتای 0.53 و 0.54- معنادار است (0.001>p). اثر مستقیم آشفتگی خواب و کنترل شناختی با بتای 0.49- معنادار است (0.001>p). هم چنین، اثر غیرمستیم آشفتگی خواب با میانجی گری کنترل شناختی بر علائم افسردگی اوایل نوجوانی با بتای 0.27 معنادار است (0.001>p). نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که آشفتگی خواب هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستقیم از طریق کنترل شناختی، با علائم افسردگی اوایل نوجوانی رابطه دارد. بنابراین، بهبود در ریتم های شبانه روزی و کنترل شناختی می تواند در کاهش علائم افسردگی اوایل نوجوانی تاثیر داشته باشد.

the mediating role of cognitive control in the relationship between sleep disorders and depressive symptoms of early adolescence in the first and second high school students in ardabil in 2020-2021: a descriptive study

background and objectives: depression in early adolescence is one of the most common problems of this period. cognitive disorders may be due to lack of control, and cognitive problems and sleep disturbances in depressed people can be due to cognitive control deficits. therefore, this study was conducted to determine the role of sleep disturbance and cognitive control in predicting depressive symptoms in early adolescence. materials and methods: in the present descriptive study, the statistical population consisted of all first and second secondary school adolescents in ardabil in the academic year 2020-2021, out of which 200 people were selected using cluster random sampling method, online and through virtual networks, and participated in the study. data collection tools included the beck depression inventory (ii), the pittsburgh sleep quality inventory, and the rudbart et al. targeted control scale. pearson’s correlation coefficient and structural equation modeling were used to analyze the data. results: the results showed that the direct effect of sleep disturbance and cognitive control on depressive symptoms in early adolescence with beta of 0.53 and -0.54, respectively, was significant (p<0.001). the direct effect of sleep disturbance and cognitive control with beta of -0.49 was significant (p<0.001). also, the indirect effect of sleep disturbance mediated by cognitive control on depressive symptoms in early adolescence with beta of 0.27 was significant (p<0.001). conclusion: in general, it can be concluded that sleep disturbances is related to the depressive symptoms of early adolescence both directly and indirectly through cognitive control. therefore, improvement in circadian rhythms and cognitive control can be effective in reducing depressive symptoms in early adolescence.