ارزیابی ریسک اکولوژیکی برخی فلزات سنگین غبار انتشار یافته از صنایع غیرفلزی شهرستان اردکان یزد در تابستان سال 1397: یک مطالعه توصیفی

زمینه و هدف: اجرای برنامه های توسعه صنعتی بدون در نظر گرفتن ملاحظات محیط زیستی باعث تداوم ورود آلاینده ها به هوا شده است. لذا هدف از این مطالعه تعیین ریسک اکولوژیکی برخی فلزات سنگین غبار تعدادی از صنایع غیرفلزی و تعیین بهترین شاخص در ارزیابی آلودگی منطقه اردکان بود. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی در فصل تابستان سال 1397، با نصب تله های غبار گیر اطراف تعدادی صنایع غیرفلزی انجام شد. پس از جمع آوری غبار، غلظت روی، سرب، آرسنیک، آلومنیوم، کبالت، آهن، برلیوم و مولیبدن توسط دستگاه طیف‌سنجی جرمی پلاسمایی جفت شده القائی اندازه گیری شد. سپس سطح آلودگی فلزات سنگین بر اساس تعدادی از شاخص‌های اکولوژیک منفرد و تلفیقی ارزیابی شد. ﺗﺠﺰیﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮنﻫﺎی ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ.یافته ها: میانگین غلظت روی، سرب، آرسنیک، آلومنیوم، کبالت، آهن، برلیوم و مولیبدن در کلیه نمونه ها به ترتیب 961، 62.08، 19.19، 13.32، 36527.91، 1.42 و 2.22 میلی گرم بر کیلوگرم اندازه گیری شد. بر اساس شاخص آلودگی منفرد عناصر سرب، روی و آرسنیک در کلاس آلودگی شدید و بر اساس شاخص منفرد، فاکتور آلودگی دو عنصر روی و آلومنیوم در کلاس بسیار بالا آلودگی قرار گرفتند. کلاس آلودگی شاخص های تلفیقی درجه آلودگی و درجه آلودگی اصلاح شده به ترتیب قابل توجه تا بسیار بالا و متوسط تا بالا متغیر بود. بر اساس شاخص تلفیقی بار آلودگی، کلیه نمونه‌ها در کلاس آلوده قرار گرفتند. نتیجه گیری: شاخص های اکولوژیک منفرد بهترین شاخص ها در ارزیابی شدت آلودگی غبار منطقه هستند که در بین عناصر مورد بررسی، فلز روی را به عنوان فلز بحرانی معرفی می کنند.

Ecological Risk Assessment of Some Heavy Metals in the Dust Emitted from Non-Metallic Industries of Ardakan County of Yazd in Summer 2018: A Descriptive Study

Background and Objectives: Implementation of industrial development programs, without considering environmental considerations has caused continuous entrance of pollutants to air. Therefore, the purpose of this study was assessing the ecological risk of some heavy metals in the dust of a number of nonmetallic industries and determining the best indices in pollution assessment of Ardakan area.Materials and Methods: This descriptive study was conducted in the summer season of 2018 by installing dust traps around a number of nonmetallic industries. After collecting dust, concentrations of zinc, lead, arsenic, aluminum, cobalt, iron, beryllium and molybdenum were measured by inductively coupled plasma mass spectrometry apparatus. Then, heavy metals pollution level was evaluated based on the number of single and integrated ecological indices. Data were analyzed using descriptive tests.Results: The mean concentrations of zinc, lead, arsenic, aluminum, cobalt, iron, beryllium and molybdenum in all samples were measured 961, 62.08, 19.19, 13.32, 36527.91, 1.42 and 2.22 mg/kg, respectively. Based on the single pollution index, lead, zinc and arsenic elements in the class of severe pollution and based on the single index of contamination factor, two zinc and aluminum elements were in the very high pollution class. The pollution class of the integrated indices of contamination degree and modified degree of contamination varied from significant to very high and medium to high, respectively. Based on the integrated index of pollution load, all samples were in the contaminated class.Conclusion: The single ecological indices are the best indices in assessing the severity of dust pollution of the area and among the studied elements, zinc metal was introduced as a critical metal.Key words: Heavy metals, Industrial dust, Ecological risk assessment, Ardakan of Yazd Funding: The Ethics Committee of Yazd University approved the study (IR.YAZD. REC.1398.027).Conflict of interest: All of the authors declared no conflict of interest.Ethical approval: None declared. How to cite this article: Shojaee Barjoee S, Azimzadeh H R, Mosleh Arani A. Ecological Risk Assessment of Some Heavy Metals in the Dust Emitted from NonMetallic Industries of Ardakan County of Yazd in Summer 2018: A Descriptive Study. J Rafsanjan Univ Med Sci 2020; 19 (2): 17392. [Farsi]