مطالعه الگوی مکانی بیماری سل با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در استان کرمان، 1395-1390: یک مطالعه اکولوژیک

زمینه و هدف: بیماری سل (tuberculosis; tb) یک بیماری عفونی است که بیش از 95 درصد موارد بیماری و مرگ ناشی از آن در کشورهای با درآمد پایین و متوسط رخ می‌دهد. امروزه سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) یکی از مفیدترین ابزار اپیدمیولوژیک در شناسایی مناطق جغرافیایی و گروه‌های جمعیتی با خطر بالای ابتلاء به بیماری سل می‌باشد. این مطالعه با هدف تعیین الگوی مکانی بروز بیماری سل در استان کرمان به انجام رسیده است. مواد و روش‌ها: در این مطالعه اکولوژیک، 1927 بیمار جدید که از ابتدای سال 1390 تا پایان سال 1395 در استان کرمان مبتلا به سل تشخیص داده شده بودند، وارد مطالعه گردیدند. اطلاعات بیماران از سامانه نرم افزاری ثبت بیماران سل، استخراج گردید. داده‌ها با استفاده آزمون آماری کای دو تجزیه و تحلیل شدند.یافته‌ها: تعداد 1356 نفر (70.37 درصد) بیمار مبتلا به سل ریوی و 571 نفر (29.63 درصد) بیمار مبتلا به سل خارج ریوی بودند. متوسط میزان بروز 6 ساله بیماری سل در جمعیت زنان در استان، 11.40 و در جمعیت مردان 9.94 مورد در یک‌صد هزار نفر به دست آمد. با ترسیم نقشه‌های بروز بیماری سل، بالاترین مقادیر متوسط بروز 6 ساله، در شهرستان‌های قلعه گنج، کهنوج و کرمان مشاهده گردید. نتیجه‌گیری: نقشه‌های تهیه شده با gis نشان دهنده آن است که خطر ابتلاء به بیماری سل در مناطق شرقی و جنوبی استان (به ویژه شهرستان‌های قلعه گنج، کهنوج، کرمان، بم و رودبار) بیش‌تر از سایر مناطق است، لذا ارائه خدمات و مراقبت‌های ویژه به به مناطق با خطر بالا پیشنهاد می‌گردد.

Study of Spatial Pattern of Tuberculosis by Geographical Information System in Kerman Province, 2011-2016: An Ecological Study

Background and Objectives: Tuberculosis (TB) is an infectious disease that more than 95% of its cases and the death caused by it occurs in low and middle income countries. Nowadays Geographical Information System (GIS) software is one of the most useful epidemiologic devices for identifying geographic areas and high risk population for infection by TB. This study was performed in Kerman, Iran, to determine the geographical pattern of TB in this province.Materials and Methods: In this ecological study, documents of 1927 New TB patients identified in Kerman province at the beginning of 2011 until the end of the 2016 were assessed. Information of patients was extracted from the software for patients rsquo; registration. The data was analyzed using chisquare test. Findings: In this study, 1356 patients (70.37%) had pulmonary tuberculosis and 571 patients (29.63%) had extra pulmonary tuberculosis. The average incidence of tuberculosis at 6 years in the female population in the province was 11.41 and in the male population was 9.99 per 100,000 people. By mapping the incidence of tuberculosis, the highest average incidence at 6 years was observed in the counties of Qaleh Ganj, Kahnooj and Kerman. Conclusion: GIS maps indicate that the risk of TB in the eastern and southern areas of the province (especially the counties of Qaleh Ganj, Kahnooj, Kerman, Bam and Rudbar) is higher than in other areas. Special care and services to highrisk areas is recommended.Key words: Tuberculosis, Spatial Pattern, Geographic Information Systems, Kerman Funding: This research was funded by Research Council of Rafsanjan University of Medical Sciences.Conflict of interest: M. Rezaeian is the Editor in chief of JRUMS.Ethical approval: The Ethics Committee of Rafsanjan University of Medical Sciences approved study (Ethical code: IR.RUMS.REC.1397.9). How to cite this article: Behzadinejad R, Rezaeian M, Khalili P, Vazirinejad R. Study of Spatial Pattern of Tuberculosis by Geographical Information System in Kerman Province, 20112016: An Ecological Study. J Rafsanjan Univ Med Sci 2020; 19 (2): 193212. [Farsi]