گیاهان دارویی موثر بر درمان آب مروارید: جستاری در منابع طب ایرانی از قرن 4 تا قرن 13 هجری قمری

سابقه و هدف: آب مروارید نوعی بیماری چشمی است که با تار شدن عدسی چشم آغاز و به تدریج با افزایش تیرگی و کدر شدن عدسی، بینایی مختل می شود. ایرانیان آن را به نام »نزول آب « می شناختند و ناشی از رطوبتی می دانستند که میان عدسی و قرنیه تجمع می یابد. اکنون جراحی تنها روش بازیابی بینایی در افراد مبتلا به آب مروارید به شمار می آید در حالی که درمان دارویی موثر می تواند از هزینه و مخاطرات جراحی بکاهد. این مطالعه، با هدف یافتن مفردات گیاهی موثر بر درمان آب مروارید انجام گرفته است.مواد و روش ها: این مطالعه مروری ساده به روش کتابخانه ای با بررسی متون مرجع طب سنتی ایران در 3 مرحله (تعیین کلیدواژه ها، بررسی منابع، نمره دهی و ترتیب) انجام شد. در این مطالعه، هفت کتاب از قرون چهارم تا سیزدهم مورد بررسی قرار گرفت. به یافته ها بر اساس ذکر تلویحی یا مردد، نقل واحد، ذکر مستقیم و ذکر موکد تاثیر، از یک تا سه نمره داده شد.یافته ها: 36 مفرده دارویی(تک دارو) یافت شد که از این میان 11 مفرده (حلتیت، سکبینج، رازیانه، بخورمریم، بصل، فرفیون، کتم، صعتر، عکرالزیت، بندق هندی و دهن بلسان) بیشترین نمره را کسب نمودند.نتیجه گیری: مفرداتی که بیشترین نمره ها را کسب نموده اند، احتمالاً شاخص ترین داروهای درمان آب مروارید طی قرون 4 تا 13 هجری قمری بوده اند. استمرار کاربرد آنها طی سده های گذشته، می تواند نشانه ی تاثیر مناسب در درمان آب مروارید باشد که البته تایید آن در گرو پژوهش های بالینی است