عوامل موثر در ایجاد تقاضای القایی دارو از دیدگاه صاحبنظران در ایران

سابقه و هدف: هزینه‎های دارویی، بخش عمده‎ای از هزینه‎های مربوط به سلامت را به خود اختصاص داده و تقاضای القایی دارو بار مالی و اقتصادی زیادی را بر افراد و جامعه تحمیل می‌کند. لذا هدف از مطالعه حاضر شناسایی عوامل موثر در ایجاد تقاضای القایی دارو در ایران می‌باشد.مواد و روش ‌ها: این مطالعه‌ کیفی از نوع گراندد تئوری می‌باشد که در سال 1401 انجام شد. سوالات مصاحبه به صورت نیمه ساختار یافته بوده که از خبرگان به عمل آمد. روش انتخاب اولیه نمونه به صورت هدفمند از صاحبنظران و خبرگان حوزه دارو و درمان از سراسر کشور بوده است. برای افزایش حجم نمونه تا رسیدن به کفایت از روش گلوله برفی استفاده شد. این پژوهش با مصاحبه 20 نفر از خبرگان به اشباع رسید.یافته‌ها: عوامل کلیدی موثر در ایجاد تقاضای القایی در قالب 4 درون‌‌مایه، 8 طبقه و 31 زیرطبقه شناسایی شدند. درون‌مایه‌های استخراج شده شامل عوامل اجتماعی، ساختاری- سازمانی، اقتصادی و ذینفعان بودند. عوامل اجتماعی شامل طبقات فرهنگ جامعه و سواد دارویی جامعه، عوامل ساختاری- سازمانی شامل طبقات مکانیسم‌های نظارتی و عوامل آموزشی و سیاسی، عوامل اقتصادی شامل طبقات نظام پرداخت و بیمه و در نهایت عوامل مربوط به ذینفعان شامل طبقات عرضه کننده و تقاضا کننده بودند.نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، در ایجاد تقاضای القایی دارو، عوامل متعددی نقش دارند که پیگیری این عوامل می‌تواند در تصمیم گیری سیاستگذاران جهت تدوین راهکارهای مناسب برای کاهش تجویز غیر ضروری دارو کمک کننده باشد.

factors effective in creating induced demand for medicine in iran from the experts' point of view

background and objective: pharmaceutical costs account for a major part of health-related costs, and the induced demand for medicine imposes a large financial and economic burden on individuals and the whole society. therefore, the aim of the present study is to identify the factors effective in creating induced demand for medicine in iran.methods: this study is based on grounded theory approach and it was conducted in 2022. the interview questions were semi-structured and asked by experts. the initial selection of the samples was based on targeted sampling from among experts and scholars in the field of medicine and treatment from all over the country. the snowball method was used to increase the sample volume until it reached sufficiency. this research was completed by interviewing 20 experts.findings: the key factors effective in creating induced demand were identified in the form of 4 themes, 8 categories and 31 subcategories. the extracted themes included social, structural-organizational, economic and beneficiary-related factors. social factors included the categories of society’s culture and pharmaceutical literacy, structural-organizational factors included the categories of regulatory mechanisms and educational and political factors, economic factors included the categories of payment and insurance systems, and finally the beneficiary-related factors included the categories of suppliers and demanders.conclusion: based on the results of this study, several factors play a role in the creation of induced demand for medicine, and following these factors can help policymakers formulate appropriate strategies to reduce unnecessary medicine prescription.