مطالعه اثرات محافظتی کوآنزیم q10 برفراسنج ‌های باروری موش سفید کوچک آزمایشگاهی نر تیمار شده با متوتروکسات

سابقه و هدف: متوتروکسات (mtx)، یک داروی شیمی درمانی است که اثرات مخربی روی بافت‌های بدن از جمله دستگاه تناسلی نر دارد. از آنجائیکه کوآنزیم q10، آنتی اکسیدانی است که تا حدودی می‌تواند اثرات تخریبی آن را کاهش دهد، لذا این مطالعه به منظور بررسی اثرات مصرف همزمان داروی متوتروکسات و کوآنزیم q10 بر ساختار بافت بیضه و پارامترهای اسپرم در موش سوری نر انجام شد.مواد و روش ‌ها: در این مطالعه تجربی، 24 سر موش سوری نر نژاد nmri به چهار گروه شش تایی تقسیم شدند: گروه کنترل با دریافت داخل صفاقی 0/2 میلی‌لیتر آب مقطر، گروه mtx با دریافت داخل صفاقی mg/kg 20 داروی متوتروکسات یک بار در هفته، گروه coenq10 با دریافت خوراکی کوآنزیم q10 با دوزmg/kg  200 سه بار در هفته و گروه mtx+coenq10 علاوه بر دریافت داخل صفاقی mg/kg 20 داروی متوتروکسات یک بار در هفته، کوآنزیم q10 را نیز به صورت خوراکی با دوزmg/kg  200 سه بار در هفته دریافت کرد. همه گروه‌ها پنج هفته تیمار شدند. بعد از آسان کشی، دم اپیدیدیم و بافت بیضه به ترتیب به منظور بررسی پارامترهای اسپرم و تغییرات هیستومورفومتری و روند اسپرماتوژنز نمونه برداری و بررسی شدند.یافته‌ها: پس از تیمار با mtx، قدرت زنده‌مانی، تحرک، شاخص تمایز لوله‌ای، شاخص اسپرم‌زایی، ضریب بازسازی اسپرم، میانگین قطر لوله‌های اسپرم‌ساز، قطر لومن لوله‌های اسپرم‌ساز و ارتفاع اپیتلیوم زایگر به طور معنی‌دار نسبت به گروه کنترل کاهش یافت (0/05>p). همچنین تیمار با mtx به طور معنی‌داری منجر به آسیب به dna، افزایش میانگین قطر کپسول بیضه و درصد دژنراسیون لوله‌ای و بیشتر شدن تعداد اسپرم‌های غیر‌طبیعی نسبت به گروه کنترل گردید (0/05>p). مصرف همزمان کوآنزیم  q10به همراه mtx، بهبود معنی‌دار پارامترهای ذکر شده را به همراه داشت.نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که mtx با تاثیر منفی روی فعالیت متابولیک اسپرم، یکپارچگی غشاء و dna، سبب کاهش پارامترهای اسپرم و تغییر بافت بیضه و روند اسپرماتوژنز می‌گردد. بهبود معنی‌دار مصرف همزمان کوآنزیم q10 و mtx اثر محافظتی کوآنزیم q10 را تقویت می‌بخشد. 

an evaluation of the protective effects of coenzyme q10 on fertility parameters of male mice treated with methotrexate

background and objective: methotrexate (mtx) is a chemotherapy drug that has destructive effects on body tissues, including the male reproductive system. since coenzyme q10 is an antioxidant that can reduce its destructive effects to some extent, this study was conducted to investigate the effects of the simultaneous use of methotrexate and coenzyme q10 on testis tissue structure and sperm parameters in male mice.methods: in this experimental study, 24 male nmri mice were divided into four groups of six: the control group received 0.2 ml of distilled water intraperitoneally, the mtx group received 20 mg/kg methotrexate once a week intraperitoneally, the coenq10 group received coenzyme q10 orally at a dose of 200 mg/kg three times a week, and the mtx+coenq10 group, in addition to receiving methotrexate 20 mg/kg intraperitoneally once a week, also received coenzyme q10 orally at a dose of 200 mg/kg three times a week. all groups were treated for five weeks. after sacrificing the animals, epididymal cauda and testis tissue were sampled and analyzed respectively in order to check sperm parameters and histomorphometry changes and the process of spermatogenesis.findings: after treatment with mtx, viability, motility, tubule differentiation index, spermatic index, sperm repopulation index, mean seminiferous tubules diameter, seminiferous tubules lumen diameter, and germinal epithelium height decreased significantly compared to the control group (p<0.05). furthermore, the treatment with mtx significantly led to dna damage, an increase in the mean diameter of the testicular capsule and the percentage of tubular degeneration, and an increase in the number of abnormal sperms compared to the control group (p<0.05). simultaneous use of coenzyme q10 with mtx resulted in significant improvement of the mentioned parameters.conclusion: the results of the present study showed that mtx has a negative effect on the metabolic activity of sperm, integrity of membrane and dna, causing a decrease in sperm parameters and changes in testicular tissue and the process of spermatogenesis. significant improvement of coenzyme q10 and mtx co-administration enhances the protective effect of coenzyme q10.