ارائه الگوی تاثیر حساسیت اخلاقی و عوامل مرتبط با آن بر کیفیت پژوهش اعضای هیات علمی

سابقه و هدف: حساسیت اخلاقی یکی از معیارهای صلاحیت حرفه‌ای پژوهشگران است که بر عملکرد اخلاقی پژوهشگر موثر می‌باشد. از آنجائیکه رعایت اصول و قوانین اخلاق عاملی موثر در ارائه نتایج با کیفیت پژوهش است، لذا این مطالعه با هدف بررسی حساسیت اخلاقی و مولفه‌های آن بر کیفیت پژوهش در بین اعضای هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی کلان منطقه یک انجام شد.مواد و روش ‌ها: این مطالعه مقطعی، بر روی 320 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی کلان منطقه یک (گیلان، مازندران، گلستان، بابل، شاهرود، سمنان) که به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند، انجام گردید. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه‌های حساسیت اخلاقی و کیفیت پژوهش جمع‌آوری گردید. پرسشنامه حساسیت اخلاقی شامل 50 سوال و دو بُعد «عملکردی و فردی» است که هر کدام شامل 4 حیطه می‌باشند. پرسشنامه محقق ساخته کیفیت پژوهش نیز شامل 31 سوال و 4 حیطه می‌باشد که برحسب لیکرت از 1 تا 5 نمره‌گذاری شدند. حساسیت اخلاقی بر اساس سابقه کار، درجه علمی و جنسیت در بین پژوهشگران مورد مقایسه قرار گرفت. سپس تاثیر هر مولفه در حساسیت اخلاقی بر کیفیت پژوهش بررسی گردید.یافته‌ها: از 320 نمونه مورد مطالعه 223 نفر مرد (69/7%) و 97 نفر زن (30/3%) زن بودند. در افراد با سابقه کمتر از 10 سال میانگین نمره صداقت (3/21±15/74)، رفتار اخلاقی (5/74±30/50)، پاسخگویی (5/64±33/81)، تصمیم‌گیری (4/28±23/62) و ارتباطات بین فردی (3/56±18/66) بود که در مقایسه با سابقه بالای 10 سال، بیشتر بود (0/01>p). از بین ابعاد حساسیت اخلاقی، بُعد صداقت و ضابطه مداری بر کیفیت پژوهش تاثیر مثبت و معنی‌داری داشتند. ولی تاثیر احترام به ارباب رجوع، رفتار اخلاقی، دانش حرفه‌ای، پاسخگویی، تصمیم‌گیری و ارتباطات بین فردی علی‌رغم تاثیر بر کیفیت پژوهش، از نظر آماری معنی‌دار نبود. ضابطه مداری بیشترین تاثیر را بر کیفیت پژوهش داشت (0/293=β). مقدار r^2 (0/489) نشان می‌دهد که حدود %49 از واریانس نمره کیفیت پژوهش توسط ابعاد حساسیت اخلاقی تبیین شده است. حساسیت اخلاقی با ضریب استاندارد 7/758 بر کیفیت پژوهش تاثیر داشت.نتیجه‌گیری: نتیجه مطالعه نشان داد که حساسیت اخلاقی، خصوصا بُعد صداقت و ضابطه مداری بر کیفیت پژوهش تاثیر‌گذار می‌باشد.

presenting a model regarding the effect of ethical sensitivity and its associated components on the quality of research among academic personnel

background and objective: ethical sensitivity is one of the criteria regarding the professional competence of researchers, which affects the ethical performance of the researcher. since compliance with the principles and rules of ethics is an effective factor in providing high quality research results, the present study was conducted to investigate the ethical sensitivity and its associated components on the quality of research among academic personnel of universities of medical sciences in metropolitan area no. 1 in iran.methods: this cross-sectional study was conducted on 320 academic personnel of universities of medical sciences in metropolitan area no. 1 (guilan, mazandaran, golestan, babol, shahrud, and semnan) who were selected by stratified random sampling. data were collected using ethical sensitivity and research quality questionnaires. the ethical sensitivity questionnaire includes 50 questions and two dimensions of functional and individual, each of which includes 4 fields. the researcher-made questionnaire of research quality includes 31 questions and 4 fields. the questionnaires were rated from 1 to 5 according to likert scale. ethical sensitivity was compared between researchers based on work experience, academic degree and gender. then, the effect of each component of ethical sensitivity on the quality of the research was evaluated.findings: out of 320 studied samples, 223 were male (69.7%) and 97 were female (30.3%). in people with experience of less than 10 years, the mean score of honesty was 15.74±3.21, ethical behavior was 30.50±5.74, accountability was 33.81±5.64, decision-making was 23.62±4.28, and interpersonal communication was 18.66±3.56, indicating higher values compared to people with an experience of more than 10 years (p<0.01). among the dimensions of ethical sensitivity, the dimensions of honesty and discipline showed positive and significant effects on the quality of research. however, the effect of respect for the client, ethical behavior, professional knowledge, accountability, decision-making and interpersonal communication was not statistically significant despite the effect on the quality of the research. discipline had the greatest effect on research quality (β=0.293). the r2 value (0.489) shows that about 49% of the variance of the research quality score is explained by the dimensions of ethical sensitivity. ethical sensitivity with a standard coefficient of 7.758 had an effect on the quality of research.conclusion: the results of the present study showed that ethical sensitivity, especially the dimensions of honesty and discipline, has an effect on the quality of research.