مروری بر شاخصهای تعیین مزاج معده در طب سنتی ایرانی

سابقه و هدف: بیماریهای گوارشی از معضلات نظام سلامت در دنیا می باشد. از منظر طب ایرانی، معده مرحله دوم هضم را آغاز می کند و عملکرد آن نقش مهمی در سلامت یا بیماری انسان دارد. منابع مکتوب طب ایرانی شاخص های فراوانی جهت تعیین مزاج سلامت و بیماری معده مطرح نموده اند. هدف از این مطالعه، جمع بندی شاخص های تشخیص مزاج های معده جهت کمک به تشخیص دقیقتر وضعیت سلامت یا بیماری معده می باشد.مواد و روش ها: در این مطالعه مروری، 11 منبع معتبر طب ایرانی مطالعه و پایگاه های علمی scopus، pubmed، science direct، google scholar، elsevier، web of science و نمایه های فارسی sid، iran doc، magiran جستجو و دیدگاههای موجود جمع بندی گردید.یافته ها: در منابع طب ایرانی شاخص های انواع مزاج ها و سوءمزاج های معده مطرح گردیده است. 17 مقاله با موضوع بیماری های معده از منظر طب ایرانی یافت شد که یک مورد صرفا به بررسی علایم معده پرداخته بود و بقیه فقط اشاراتی به شاخص ها داشتند. از مهمترین شاخص های مورد توجه منابع در تعیین انواع مزاج های معده چگونگی هضم، تمایل به خوراکی ها با طبع خاص، عطش، اشتها، آروغ، رطوبت و طعم دهان، وضعیت زبان و دهان، نفخ، کیفیت مواد دفعی، سرعت عبور و انحدار مواد غذایی، ترش کردن، سوزش معده، درد معده و ملمس معده می باشد.نتیجه گیری: منابع طب سنتی ایرانی بطور کامل شاخص های مزاج معده را ذکر کرده اند، که می توان از آنها جهت تشخیص و درمان موثرتر و حتی پیشگیری از بیماری های معده و همچنین طراحی و اعتبار سنجی ابزار استاندارد تعیین مزاج معده استفاده کرد.