کاربرد الگوی بین نظریه‌ای در تبیین وضعیت رفتار مصرف سیگار

زمینه و هدف : مصرف سیگار یکی از مهم ترین عوامل خطر برای بسیاری از بیماری ها بوده و خطر مرگ زودرس را افزایش می دهد. الگوی بین نظریه ای یکی از الگوهای مطالعه رفتار سلامتی به خصوص رفتارهای اعتیادآمیز است. این مطالعه با هدف فهم استعمال سیگار بر اساس الگوی بین نظریه ای در بین افراد سیگاری شهر گرگان انجام گردید.روش بررسی : این مطالعه مقطعی با رویکرد توصیفی - تحلیلی روی 450 مرد سیگاری انجام شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های مراحل تغییر diclemente ، تعادل تصمیم گیری و خودکارآمدی velicer و فرایندهای تغییر prochaska و وابستگی به نیکوتین fagerstrom بود.یافته ها : بر اساس مراحل تغییر 39.1% در مرحله پیش تفکر، 13.8% در مرحله تفکر، 42.4% در مرحله آمادگی، 2.7% در مرحله عمل و 2% دیگر در مرحله نگهداری بودند. بین مراحل تغییر مصرف سیگار با تمامی سازه های الگوی بین نظریه ای و آزمون وابستگی به نیکوتین ارتباط آماری معنی داری وجود داشت (p<0.05). مضرات مصرف سیگار، فرایندهای خود ارزیابی مجدد، خودرهایی و آزادی اجتماعی دارای اندازه اثر بزرگ بودند و فرایند جستجوی روابط یاری رسان کمترین اندازه اثر را داشت.نتیجه گیری : سازه مضرات مصرف سیگار، فرایند خودارزیابی مجدد، خودرهایی و آزادی بیشترین قدرت پیش بینی کنندگی حرکت در طول مراحل تغییر مصرف سیگار را دارند. همچنین جستجوی روابط یاری رسان کمترین اندازه اثر را داشت.

Application of transtheoretical model to determination of smoking behavior

Background and Objective: Smoking is one of the important risk factors for many diseases and increases the premature death.Transtheoretical models is one of the behavioral models for behavior understanding specifically in addictive behaviors. This study was done to evaluate the application of transtheoretical model to determination of smoking behavior among smokers.Methods: This descriptive analytical study conducted on 450 male smokers in Gorgan, northern Iran during 2014. Data gathering instruments were Diclemente smoking stages of change, Velicer decisional balance and temptation, Prochaska processes of change measurements along Fagerstrom test for nicotine dependency.Results: Based on the stages of changes, 39.1%, 13.8%, 42.4%, 2.7% and 2% of subjects were in precontemplation, contemplation, preparation, action and maintenance stage, respectively. There was a significant relationship between stages of change with all transtheoretical model variables and nicotine dependency (Plt;0.05). Cons of smoking, selfreevaluation, selfliberation, and social liberation had the highest effect while helping relationship had the lowest effect.Conclusion: Cons of smoking, selfreevaluation, selfliberation, and social liberation had the strongest predictors of smoking stages movement. Helping relationship had the lowest predictor of smoking stages movement.