میزان شیوع و بروز انواع دستیابی عروقی در بیماران همودیالیزی شهر گرگان (1400-1399)

زمینه و هدف: همودیالیز، روش مهم برای درمان جایگزینی نارسایی انتهایی کلیه در 70 تا 90 درصد بیماران مبتلا به نارسایی انتهایی کلیوی (end stage renal disease: esrd) است. فیستول شریانی وریدی (arteriovenous fistula: avf) دستیابی عروقی انتخابی در این بیماران باتوجه به میزان کارآمدی بالاتر و مرگ و میر کمتر نسبت به گرافت شریانی وریدی (arteriovenous grafts: avg) است. این مطالعه به منظور تعیین میزان شیوع و بروز انواع دستیابی عروقی در بیماران همودیالیزی شهر گرگان انجام شد.روش بررسی: این مطالعه توصیفی – تحلیلی روی 200 بیمار (101 مرد و 99 زن) همودیالیزی در مراکز آموزشی درمانی پنجم آذر و شهیدصیاد شیرازی گرگان به روش سرشماری طی سال‌های 1399 لغایت 1400 انجام شد. چک لیستی شامل سن، جنس، سطح تحصیلات، مدت زمان دیالیز، نوع اولین دسترسی عروقی و دسترسی عروقی حال حاضر شامل فیستول، گرافت، کاتتر موقت بدون کاف (کاتترموقت)، کاتتر دایم (پرمی‌کت)، محل قرارگیری دسترسی عروقی موقت (ژوگلار، ساب کلاوین، فمورال) سابقه دیابت، قومیت، مصرف سیگار و هایپرتانسیون تکمیل شد.یافته‌ها: میانگین سنی در زنان 14.71±58.34 سال و در مردان 13.76±57.95 سال بود. 61.5% از بیماران زیر 3 سال (میانگین سنی 3.75±3.97) تحت همودیالیز بودند. دسترسی عروقی اولیه برای شروع دیالیز در 69 درصد از بیماران کاتتر موقت بدون کاف و در 24 درصد فیستول بود. ارتباط آماری معنی‌داری بین سیگاری بودن، قومیت، ابتلا به دیابت و پرفشاری خون و جنسیت با نوع دستیابی عروقی استفاده شده یافت نشد. همچنین ارتباط آماری معنی‌داری بین طول مدت دیالیز و نوع دستیابی عروقی یافت نشد.نتیجه‌گیری: باتوجه به پراکندگی کاتترها و فیستول‌ها تاکید بر این نکته ضروری است که بالا بردن درصد فیستول در بیمارانی که دیالیز را شروع می‌کنند و کارگذاری به موقع avf در بیماران esrd می‌تواند کیفیت زندگی بیماران دیالیزی را بهبود بخشد و در صورت الزام به کارگذاری کاتتر تا حد ممکن بایستی از تعبیه کاتترهای ساب کلاوین اجتناب شده و کاتترژوگلار کارگذاری شود.

frequency of different vascular access types used in hemodialysis centers of gorgan, iran (2020-21)

background and objective: hemodialysis is an important replacement therapy for 7090% of patients with endstage renal disease (esrd). arteriovenous fistula (avf) is the vascular access of choice in these patients due to its higher efficiency and lower risk of mortality compared to arteriovenous grafts. this study was conducted to determine the frequency of vascular access types used in hemodialysis centers of gorgan, iran.methods: this descriptiveanalytical study was done on 200 hemodialysis patients (101 men and 99 women) at 5 azar and sayyad shirazi hospitals in gorgan, north of iran, during april 2020 to july 2021. the subjects were selected by the census method. information including age, sex, education level, duration of dialysis, the initial and current types of vascular access, site of vascular access, history of diabetes or hypertension, race, and history of smoking were recorded in a checklist.results: the mean age of women and men was 58.34±4.71 and 57.95±13.76 years, respectively. in addition, 61.5% of the patients were under 3 years old. the most commonly used vascular access to initiate dialysis was noncuffed temporary catheters (69%) and avf (24%). smoking, ethnicity, diabetes, hypertension, and gender had no significant association with the type of vascular access used. in addition, there was no significant relationship between the duration of dialysis and the type of vascular access.conclusion: considering the diversity of catheters and fistulas, it is necessary to emphasize that the use of avf in patients undergoing dialysis for the first time and the timely placement of avf in esrd patients can improve the quality of life of the patients. it is also recommended to use jugular catheters instead of subclavian catheters when required.