تنظیم اسمزی چغندرقند در شرایط تنش شوری

تحقیق حاضر در مرکز تحقیقات کشاورزی دیرالزور وابسته به کمیسیون عالی تحقیقات علمی کشاورزی (gcsar) سوریه در فصول زراعی سال‎های 2010-2009 انجام گرفت و طی آن، نقش na+، k+، na+/k+، تجمع کربوهیدرات‌ها در برگ‌ها و عیار قند در تنظیم اسمزی در شرایط تنش شوری در 10 ژنوتیپ چغندرقند (پنج ژنوتیپ منوژرم و پنج ژنوتیپ مولتی‌ژرم) بررسی شد. بوته‌های چغندرقند با آب شور که هدایت الکتریکی آن در سال اول 6/8-10 دسی‌زیمنس بر متر و در سال دوم 4/8-4/10 دسی‌زیمنس بر متر بود، آبیاری شدند. آزمایش به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بود. نتایج نشان داد که تنش شوری باعث افزایش مقدار na+ برگ‌ها و ریشه‌های تمام ژنوتیپ‌ها شد اما مقدار افزایش آن در برگ‌ها بیش از ریشه‌ها بود. مقدار k+ در برگ‌ها و ریشه‌های تمام ژنوتیپ‌ها کاهش یافت اما میزان این کاهش در ریشه‌ها کمتر از برگ‌ها بود که احتمالاً به خاطر جایگزینی na+ با k+ در این شرایط بود. بااین‌حال، در شرایط تنش شوری غلظت مواد محلول‌ غیرآلی (na+ و k+) در برگ‌ها بیشتر از ریشه‌ها بود. ژنوتیپ کاویمرا (مولتی‌ژرم) به خاطر مقدار بالای na+ در برگ‌ها و ریشه‌هایش به عنوان متحمل‌ترین ژنوتیپ شناسایی شد درحالی‌که حساس‌ترین ژنوتیپ تیگریس (مولتی‌ژرم) بود که کمترین تجمع na+ در برگ‌ها و ریشه‌ها را داشت. به طور کلی، تجمع قندهای محلول در برگ‌ها در ژنوتیپ‌های متحمل نسبت به ژنوتیپ‌های غیرمتحمل بیشتر بود. نتایج نشان داد بین عیار قند ریشه‌ها و تنش شوری همبستگی وجود ندارد. آنالیز همبستگی نشان داد که مقدار na+ و سپس قندهای محلول مهم‎ترین مواد برای تنظیم پتانسیل اسمزی برگ‌های چغندرقند در شرایط تنش شوری بودند. علاوه بر این، می‎توان مقدار ساکارز و مقدار na+ ریشه‌های چغندرقند را اصلی‎ترین مواد محلول‌ برای تنظیم پتانسیل اسمزی دانست.