تجزیه اثرات متقابل ژنوتیپ در مکان برای عملکرد شکرسفید در هیبریدهای جدید چغندرقند

کیفیت و عملکردشکر چغندرقند تحت تاثیر ژنوتیپ، محیط و مدیریت زراعی می‌باشد. این مطالعه با هدف تجزیه و تحلیل پایداری عملکرد شکرسفید و سازگاری 15 هیبرید جدید چغندرقند حاصل از تلاقی سینگل‌کراس‌های مقاوم به بیماری ریزومانیا با شش گرده‌افشان مقاوم به بیمارگر ریزوکتونیا به همراه دو رقم شاهد داخلی و سه رقم شاهد خارجی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در چهار منطقه کرج، مشهد، میاندوآب و همدان اجرا شد. پس از تجزیه واریانس ارقام، تجزیه پایداری و بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط با استفاده از روش گرافیکی gge-biplot انجام شد. ارزیابی هیبریدها در مشهد حاکی از مقاومت آنها به بیماری ریزومانیا بود. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین عملکرد شکرسفید ارقام وجود دارد. براساس نتایج تجزیه واریانس، نقش اثر اصلی مکان، اثر متقابل ژنوتیپ × مکان و اثر ژنوتیپ به ترتیب 51/7، 9/0 و 9/5 درصد از تغییرات کل واریانس را توجیه کرد. همبستگی بین مکان‌ها نشان داد که از نظر رتبه‌بندی و تعیین سازگاری ژنوتیپ‌ها، متفاوت بودند. بیشترین عملکرد شکرسفید در میاندوآب و پس از آن کرج، مشهد و همدان به‌دست آمد. بین مناطق همدان و میاندوآب همبستگی مثبت وجود داشت، در حالی که همبستگی منفی بین مکان‌های مشهد و کرج وجود داشت. براساس مدل gge بای‌پلات، ژنوتیپ‌های g15، g7 و g10 دارای سازگاری بیشتر و پایدارتر از بقیه ارقام از نظر عملکرد شکرسفید بودند.

analysis of genotype x environment interaction for white sugar yield in new sugar beet hybrids

the quality and productivity of sugar obtained from sugar beet is affected by genotype, environment and agronomic management. this study aimed to analyze the stability and adaptability of 15 new sugar beet genotypes for white sugar yield and adaptability. the hybrids were developed by crossing rhizomania resistant single-crosses with six rhizoctonia resistant pollinators including two national and three foreign checks using a randomized complete block design with four replications. trials were performed at research stations of agricultural research centers in four regions including karaj, mashhad, miandoab, and hamedan. to analyze the stability and the effect of genotype × environment interaction, gge-biplot graphical method was applied. evaluation of hybrids in mashhad area indicating their response to resistance rhizomania disease. results of the combined analysis of variance showed a significant differences among varieties for white sugar yield. the main effects of environment, genotype × environment interaction, and genotype defined 51.7, 9.5 and 9.0% of the total variations, respectively. the correlation between environments showed that the environments were different in terms of ranking and adaptability of genotypes. the highest white sugar yield was achieved in miandoab, followed by karaj, mashhad and hamedan, respectively. there was a positive correlation between hamedan and midandoab, while a negative correlation was observed between mashhad and karaj. based on the gge biplot model, genotypes g15, g7 and g10 are highly stable with high sugar yield production across the environments.