تاثیر افزایش قیمت آب بر مزیت‌نسبی تولید محصول چغندرقند در استان‌گلستان

چغندرقند در بخش کشاورزی یک ستاده، ولی در بخش صنعت یک نهاده برای تولید شکر و سایر فرآورده‌های جانبی محسوب می‌گردد. افزایش سطح زیرکشت چغندرقند در استان گلستان از 66 هکتار در سال 1393 به 4706 هکتار در سال 1399، نشان‌دهنده‌ی افزایش تمایل کشاورزان به کشت آن می‌باشد. به همین منظور آگاهی از مزیت‌نسبی تولید چغندرقند از جنبه‌های مهم برنامه‌ریزی برای توسعه آن در این استان می‌باشد. از طرف دیگر افزایش قیمت آب مزیت‌نسبی این محصول را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از این رو مطالعه حاضر به‌منظور تعیین تاثیر افزایش قیمت آب بر مزیت‌نسبی چغندرقند با استفاده از سه شاخص عمده مزیت‌نسبی، ضرایب حمایتی و توان رقابتی در قالب ماتریس تحلیل سیاستی (pam) و از طریق تحلیل حساسیت، انجام گردید. نتایج نشان داد که شاخص هزینه منابع داخلی (drc) برابر با0/67، نسبت هزینه به منفعت اجتماعی (scb) برابر با 0/86، ضریب حمایت محصول (npc) برابر با 0/43 و ضریب حمایت از نهاده (npi) برابر با0 0/07 می‌باشد. به‌طور کلی شاخص‌های مزیت‌نسبی، ضرایب حمایتی و توان رقابتی وجود مزیت‌نسبی تولید محصول چغندرقند در استان گلستان را نشان داد. هم‌چنین نتایج بررسی افزایش قیمت آب بر مزیت‌نسبی نیز نشان داد که افزایش قیمت آب تا سطح 190 هزار ریال به ازای هر مترمکعب باعث عدم‌مزیت‌نسبی این محصول نمی‌گردد، لذا با توجه به قیمت فعلی آب (7000 ریال به ازای هر مترمکعب) تولید چغندرقند در استان گلستان دارای مزیت‌نسبی بوده و منجر به استفاده بهینه از نهاده‌های کشاورزی به‌ویژه آب می‌گردد، لذا توسعه کشت و افزایش تولید این محصول پیشنهاد می‌گردد.

the effect of water price increase on the comparative advantage of sugar beet production in golestan province

sugar beet is an output in the agricultural sector, but it is an input in the industrial sector for the production of sugar and other by-products. increasing the area of sugar beet cultivation in golestan province from 66 ha in 2014 to 4706 ha in 2020 shows the increasing desire of growers to cultivate it. for this purpose, understanding the comparative advantage of sugar beet production is one of the important aspects of planning for its development in this province. on the other hand, the increase in the price of water affects the comparative advantage of this product.  therefore, the present study was conducted to determine the effect of increase in water price on the comparative advantage of sugar beet using three main indicators of comparative advantage, protection coefficients, and competitiveness in the form of policy analysis matrix (pam) and through sensitivity analysis. results showed that the domestic resources cost (drc) was equal to 0.67, the social cost-benefit (scb) was equal to 0.86, the nominal protection coefficient of crop (npc) was equal to 0.43 and the nominal protection coefficient of input (npi) was equal to 0.07. in general, the indicators of comparative advantage, protection coefficients and competitiveness showed the comparative advantage of sugar beet production in golestan province. also, the effect of increasing water price on the comparative advantage showed that increasing the water price up to 190,000 rials per cubic meter does not cause the comparative disadvantage of this product, therefore, considering the current price of water (7000 rials per cubic meter), the sugar beet production in golestan province has a comparative advantage and leads to the optimal use of agricultural inputs, especially water. therefore, it is suggested to develop the cultivation and increase of the production of this crop.