مطالعه برخی مولفه‌های فیزیولوژیکی رشد در ارقام مختلف چغندرقند (beta vulgaris l.)

مولفه‌های فیزیولوژیکی رشد رقم‌های ایرانی و خارجی چغندرقند طی دو سال زراعی 1398 و 1399 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مطهری (کمال‌شهر کرج) مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد 10 رقم ایرانی و خارجی چغندرقند در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند. نتایج نشان داد که میزان تولید ماده خشک‌ کل در بین رقم‌های ایرانی و خارجی تفاوتی نشان نداد اما، میانگین نسبت وزن خشک ریشه به اندام‌هوایی (r/s) در رقم‌های خارجی (1/496) به‌نحو معنی‌داری معادل 18درصد بیش از رقم‌های ایرانی (1/268) شد. با توجه به این موضوع که رقم‌های ایرانی بر اساس اندازه‌گیری نسبت وزن برگ (lwr)، معادل 5/6 درصد پُربرگ‌تر از رقم‌های خارجی بودند، حداکثر شاخص سطح‌برگ رقم‌های ایرانی (2/66) نسبت به رقم‌های خارجی (2/33) بیشتر بود اما، کارآیی سطح‌برگ در فتوسنتز (nar) در رقم‌های خارجی (17/83 گرم در مترمربع در روز) معادل 8/18 درصد بیش از رقم‌های ایرانی (15/01 گرم در مترمربع در روز) بود. از همین رو، به‌طور میانگین تولید هر گرم ماده‌‌خشک در رقم‌های خارجی و ایرانی نیازمند 18/7 و 22/1 سانتی‌مترمربع سطح‌برگ بود و نشان داد که تولید هر گرم ماده‌خشک در رقم‌های خارجی به15/7 درصد سطح‌برگ کمتری نسبت به رقم‌های ایرانی نیاز دارد. در نهایت، در این مطالعه از مولفه نسبت سطح برگ برای وزن خشک ریشه (rtlar) جهت نشان دادن کارآیی سطح‌برگ برای تولید ماده‌خشک ریشه استفاده شد. بر همین اساس، میانگین سطح‌برگ موردنیاز برای تولید هر گرم ماده‌خشک ریشه در رقم‌های خارجی و ایرانی به‌ترتیب معادل 43/46 و 57/51 سانتی‌مترمربع برآورد شد. در مجموع، رقم‌های ایرانی با وجود تولید ماده‌خشک مشابه با رقم‌های خارجی، به‌دلیل ضعف در هدایت مواد ساخته‌شده به منبع اقتصادی (ریشه) امکان دستیابی به عملکرد مشابه وجود ندارد که اصلاح آن مستلزم بهبود نسبت r/s در رقم‌های ایرانی از طریق کاهش تولید اندام‌های هوایی و بهبود میزان آسیمیلاسیون در واحد سطح‌برگ است.

study of some physiological growth parameters in different sugar beet (beta vulgaris l.) cultivars

physiological growth parameters in iranian and foreign sugar beet cultivars were evaluated during the two years of 2019-20 and 2020-21 at motahari agricultural research station in kamalabad, karaj. ten iranian and foreign sugar beet cultivars were cultivated in a randomized complete block design with three replications. results showed that the total dry matter production did not show any difference between iranian and foreign cultivars, but the average root to shoot ratio in the foreign cultivars (1.496) was significantly greater than that of the iranian cultivars (1.268) by 18.0%. since the iranian cultivars were 5.6% more leafy than the foreign cultivars, the maximum leaf area index of the iranian cultivars (2.66) was higher than that of the foreign cultivars (2.33), but the net assimilation rate in the foreign cultivars (17.83 g.m-2.d-1) was 18.8% higher than that of the iranian cultivars (15.01 g.m-2.d-1). therefore, on average, the production of one gram of dry matter in the foreign and iranian cultivars required 18.7 and 22.1 cm-2 leaf area, respectively. this means that the production of one gram of dry matter in the foreign cultivars required 15.7% lower leaf area than that of the iranian cultivars. finally, in this study, the ratio of leaf area to root dry weight (rtlar) component was used to show the efficiency of leaf area for root dry matter production. accordingly, the average leaf area required to produce one gram of root dry matter in foreign and iranian cultivars was estimated at 43.46 and 57.51 cm2, respectively. in general, despite the production of dry matter similar to foreign cultivars, iranian cultivars cannot achieve the same yield as the foreign ones due to the weakness in directing the synthesized materials to the economic source (root), which improvement requires changes in r/s ratio through reducing the production of aerial organs and improving the rate of assimilation per leaf area unit.