رتبه‌بندی مناطق تولیدی چغندرقند در ایران بر اساس شاخص‌های مزیت فیزیکی تولید

تعیین مزیت نسبی تولید محصولات کشاورزی در مناطق مختلف، یکی از ابعاد مهم سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کشاورزی است که بر اساس آن می‌توان به الگوی مناسب تولید و کشت در مناطق مختلف با توجه به شرایط موجود در هر منطقه دست یافت. پژوهش حاضر باهدف اولویت‌بندی استان‌های تولیدکننده چغندرقند در کشور بر اساس شاخص‌های مزیت فیزیکی تولید و ضریب نوسان آنها طی دوره زمانی 98-1362 با استفاده از روش تاکسونومی عددی صورت گرفته است. نتایج نشان داد طی یک دوره‌ی 36 ساله، استان های خراسان جنوبی، خراسان رضوی و آذربایجان غربی دارای بالاترین میانگین شاخص مزیت مقیاس (sai) بودند و بالاترین میانگین مزیت کارایی (eai) نیز در استان‌های کردستان، کرمانشاه و اردبیل به ترتیب با 2/90، 2/20 و 1/80 به دست آمد. بر اساس نتایج مزیت جمعی (aai) نیز استان‌های آذربایجان غربی، خراسان رضوی و اصفهان با 0/10، 0/22 و 0/33 دارای کمترین ضریب نوسان شاخص جمعی و به ترتیب با 1/93،3/14 و 1/74 دارای بالاترین میانگین مزیت جمعی در بین تمامی استان های کشور بودند.

ranking of sugar beet production areas based on physical advantage indexes of production in iran

determining the relative advantage of producing agricultural products in different regions is one of the important aspects of agricultural policy and planning, based on which an appropriate pattern of production and cultivation can be achieved in different regions according to the existing conditions in each region. the present study aimed to prioritize the sugar beet producing provinces in the country based on the indices of physical advantage of production and their fluctuation coefficient within the period of 1983-2019 using numerical taxonomy method. results showed that during a period of 36 years, the provinces of south khorasan, khorasan razavi and west azerbaijan had the highest average of scale advantage index (sai), and the highest average of efficiency advantage index (eai) was achieved in the provinces of kurdistan, kermanshah and ardabil as 2.90, 2.20, and 1.80, respectively. based on the results of collective advantage (aai), the provinces of west azerbaijan, khorasan razavi and isfahan with 0.10, 0.22 and 0.33 had the lowest coefficient of fluctuation of the collective index and with 1.93, 14.14 and 1.74, respectively had the highest average of collective advantage among all the provinces of the country.