اﺛﺮهیدروپرایمینگ بذر و ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﻮﺗﻪ ﺑﺮﻋﻤﻠﮑﺮد و ﺻﻔﺎت کیفی دو رقم چغندرقند در کشت تاخیری

این تحقیق با هدف بررسی امکان بهبود عملکرد و صفات کیفی چغندرقند با استفاده از هیدروپرایمینگ بذر و افزایش تراکم در کشت تاخیری انجام شد. در این آزمایش از دو رقم چغندرقند ایرانی(آریا و شکوفا) استفاده شد. در ابتدا حد بهینه هیدروپرایمینگ بذر ارقام مورد نظر در آزمایشگاه تعیین گردید و سپس از بذر هر رقم به اندازه مورد نیاز جهت کشت در مزرعه پرایم شد. کشت با دستگاه تک ردیفه دستی و با تراکم بالا انجام شد تا تراکم بوته های مورد نظر بعد از تنک حاصل شود. اولین آبیاری (سیستم قطره ای) در تاریخ 9 خرداد هر سال(1394 و 1395) انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. ارقام(شکوفا و آریا) در ﮐﺮتﻫﺎی اصلی و بذر پرایم شده و پرایم نشده در دو سطح و تراکم در چهار سطح ( 70، 85، 100 و 115 هزار بوته در هکتار) بصورت فاکتوریل درﮐﺮتﻫﺎی فرعی قرار داده شدند. پس از برداشت در اول آبان ماه و محاسبهﻋﻤﻠﮑﺮﺩ، خمیر ریشه از هر کرت تهیه و صفات کیفی اندازه گیری شد. در پایان بعد از بدست آوردن داده های دو ساله تجزیه واریانس مرکب صورت گرفت. نتایج نشان داد که رقم شکوفا از نظر عملکرد با 44 تن در هکتار برتر از رقم آریا بود، اما در سایر صفات کیفی تفاوت معنی داری بین دو رقم نبود. پرایمینگ نیز تاثیر معنی داری بر هیچ یک از صفات کمی و کیفی چغندرقند نداشت. در تراکم یکصد هزار بوته در هکتار بیشترین عملکرد ریشه، عملکر قند ناخالص و عملکرد قند خالص  به ترتیب با  45، 1.7 و 9.5 تن در هکتار بدست آمد. لذا برای کشت تاخیری چغندرقند، کشت رقم بذر پرایم نشده رقم شکوفا با تراکم نهایی100 هزار بوته در هکتار به عنوان تراکم مطلوب قابل توصیه است.

Effect of seed hydroprimig and plant density on yield and quality traitsof two sugar beet hybrids in late planting

This aim of this study was to evaluate the possibility of improving the yield and qualitative traits of sugar beet using seed hydropriming and increasing plant density under late planting. Two Iranian sugar beet cultivars (Aria and Shokoofa) were used. First, the optimal hydropriming limit of the seeds of the desired cultivars was determined in the laboratory and then the seeds of each cultivar were primed as much as needed for cultivation in the field. Cultivation was carried out with a singlerow manual machine and as highdensity to obtain the desired plant density after thinning. The first irrigation (drip system) was carried out on 9 May  of each year. The experiment was performed as split factorial in a randomized complete block design with four replications. Cultivars (Shokoofa and Aria) were devoted to the main plots and primed and nonprimed seed in two levels and density in four levels (70, 85, 100 and 115 thousand plants per hectare) were assigned as subplots. After harvest on23 November of each year and calculation of the yield, root pulp was taken and qualitative traits were measured. Finally, after obtaining twoyear data, combined analysis of variance was done. Results showed that Shookofa with 44 t ha1 root yield was superior to Aria with no significant difference between two cultivars in terms of qualitative traits. Priming had also no significant effect on any quantitative and qualitative traits of sugar beet. The highest root yield (45 t ha1), sugar yield (7.1 t ha1), and white sugar yield (5.9 t ha1) were obtained at 100000 plants per hectare density. Therefore, for late sugar beet cultivation, nonprimed seed of Shookofa cultivar with final density of 100,000 plants per hectare can be recommended as the optimal density.