اثر عصاره ی آبی ـ الکلی غازیاقی بر بافت پانکراس در موش صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

مقدمه: بیماری مزمن دیابت، سومین علت مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه است. هایپرگلیسمی و استرس اکسیداتیو به عنوان اصلی ترین عوامل موثر در پاتوژنز دیابت شناخته شده اند؛ هم چنین سیستم آنتی اکسیدانی اولین خط دفاعی بدن در برابر استرس اکسیداتیو است. از طرفی، گیاه غازیاقی (falcaria vulgaris) دارای ترکیباتی با خاصیت آنتی اکسیدانی و کاهنده ی گلوکز خون است. در این مطالعه، اثرات دزهای مختلف (50، 100، 150 میلی گرم/کیلوگرم) گیاه غازیاقی بر تغییرات بافتی جزایر لانگرهانس، میزان هورمون انسولین، نیتریک اکساید و گلوکز خون بررسی شد. مواد و روش ها: 64 سر موش صحرایی نر به 8 گروه، شامل گروه های کنترل، دیابتی شده به وسیله stz و دریافت کننده ی دزهای مختلف غازیاقی (50، 100، 150 میلی گرم بر کیلوگرم) و گروه های دیابتی دریافت کننده دزهای مختلف غازیاقی 50، 100، 150 میلی گرم بر کیلوگرم) تقسیم شدند. تحلیل داده ها به روش oneway anova انجام شد و (p<0/05) به عنوان سطح معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: عصاره ی گیاه غازیاقی (100 و 150 میلی گرم بر کیلوگرم) باعث کاهش معنی دار سطح گلوکز خون (p<0/01) و بهبود قطر جزایر در گروه دیابتی تیمار شده با عصاره نسبت به گروه دیابتی شد ((p<0/05)). هم چنین دز 150 میلی گرم/کیلوگرم به طور معنی داری باعث بهبود سطح انسولین سرم (p<0/01)، کاهش سطح نیتریک اکساید (p<0/01)، افزایش وزن رت ها (p<0/01) و تعداد جزایر لانگرهانس در گروه دیابتی تیمار شده با عصاره شد (p<0/05). این تغییرات هم راستای مطالعات هیستو پاتولوژی بود. نتیجه گیری: گیاه غازیاقی احتمالاً از طریق کاهش تولید نیتریک اکساید و جلوگیری از آسیب های اکسیداتیو به بافت پانکراس، می تواند موجب افزایش ترشح انسولین و بهبود غلظت گلوکز سرم در مدل حیوانی دیابت القاء شده با stz شود.