ارتباط بین مصرف لبنیات و مواد مغذی موجود در آن با سندرم متابولیک و اجزای آن: مروری بر مطالعات

مقدمه: سندرم متابولیک به عنوان یک عامل خطرساز بیماری های قلبی ـ عروقی و دیابت محسوب می شود. مطالعات اپیدمیولوژی نشان داده اند مصرف لبنیات نقش مهمی در پیشگیری و درمان سندرم متابولیک دارد. مقاله‌ی مروری حاضر با مرور بررسی‌های انجام شده در زمینه‌ی ارتباط بین مصرف لبنیات و مواد مغذی موجود در آن با سندرم متابولیک و اجزای آن، صورت پذیرفت. مواد و روش ها: واژگان کلیدی لبنیات، کلسیم و شیر، در ترکیب با واژگان سندرم متابولیک، بیماری های قلبی ـ عروقی، چاقی، دیابت نوع 2، فشار خون بالا، استرس اکسیداتیو و التهاب برای جستجو در پایگاه پاب مد بین سال های 2000 تا 2013 میلادی مورد استفاده قرار گرفت. مطالعات اپیدمیولوژی و مداخله ای با طراحی مناسب و نیز مقاله‌های مروری با کیفیت مطلوب مورد استفاده واقع شدند. یافته ها: یافته‌های بیشتر پژوهش‌ها نشان داده‌اند مصرف لبنیات با خطر سندرم متابولیک و اجزای آن ارتباط معکوس دارد. کلسیم، پروتیین ها، پپتیدهای بیواکتیو و برخی اسیدهای چرب موجود در لبنیات در ایجاد اثرات محافظتی مشارکت دارند. سازوکار اصلی کلسیم در کاهش خطر سندرم متابولیک به تنظیم هورمون های کلسی تروفیک، اتصال با اسیدهای صفراوی و افزایش دفع چربی از راه مدفوع، تنظیم سطح کلسیم داخل سلولی و تغییر سوخت و ساز دیگر الکترولیت ها نظیر سدیم نسبت داده می شود. پروتیین شیر به ویژه پروتیین وی موجب بهبود فراسنج های لیپیدی، فشار خون و حساسیت به انسولین می‌گردد. اسیدهای چرب موجود در لبنیات نیز سبب بهبود استرس اکسیداتیو و التهاب، مهار فاکتورهای رونویسی کبدی و فعال‌سازی ژن های درگیر در لیپوژنز می گردد. نتیجه گیری: افزایش مصرف محصولات لبنی می تواند در کاهش خطر بروز و گسترش سندرم متابولیک و اجزای آن موثر باشد.