مدل پردازش واج شناختی در کودکان با اختلال خواندن و اختلال ریاضی: عامل همبودی یا مولفه افتراق‌ساز

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تمایز یا همبودی شناختی دانش ‌آموزان با اختلال خواندن و اختلال ریاضی در متغیرهای مدل پردازش واج‌ شناختی شامل آگاهی واج‌ شناختی، حافظه کوتاه مدت واج‌ شناختی و نامیدن سریع خودکار انجام شد. روش کار: شرکت کنندگان 30 دانش آموز دوره دوم ابتدایی (15 نفر دختر و 15 نفر پسر) بودند که با توجه به ارجاع یا عدم ارجاع آنها به مراکز اختلالات یادگیری و همچنین بر پایه ملاک های اختلال یادگیری ویژه در dsm-v و با توجه به نمراتشان در مقیاس ارزیابی ناتوانی یادگیری ldes-4 در سه گروه اختلال خواندن (10)، اختلال ریاضی (10) و بهنجار (10) قرار گرفتند. سپس، همه افراد به صورت فردی به برخی از خرده آزمون های نسخه ایرانی مقیاس هوشی وکسلر کودکان-ویرایش 5 و ویرایش سوم آزمون رشد زبان کودکان پاسخ دادند.یافته ‌ها: نتایج تحلیل واریانس ‌ها نشان داد دو گروه اختلالی در دو متغیر آگاهی واج ‌شناختی شامل تولید واج و تولید کلمه عملکردی مشابه و نسبت به گروه عادی عملکردی متمایز داشتند و تفاوت معنا دار بود. اگرچه در تمایزگذاری کلمه نیز الگوی پاسخ به همین منوال بود؛ اما، تفاوت دو گروه اختلالی و عادی به سطح معنا داری نرسید. در متغیر توالی عدد-حرف از حافظه کوتاه مدت واج‌ شناختی عملکرد دو گروه اختلالی با یکدیگر و با گروه عادی به گونه معنا دار متفاوت بود. در نهایت، در متغیرهای نامیدن سریع خودکار شامل سرعت نامیدن سواد و کمیت و همچنین متغیر فراخنای عددی از حافظه کوتاه مدت واج شناختی بین دو گروه اختلالی و بین گروه اختلالی با گروه عادی تفاوت نمرات بارز و معنا دار نبود.نتیجه ‌گیری: به نظر می رسد در مدل پردازش واج‌ شناختی مولفه آگاهی واج‌ شناختی به عنوان عامل همبودی و مولفه حافظه کاری (نه ظرفیت) واج‌ شناختی به عنوان عامل افتراق بین دو گروه اختلال خواندن و اختلال ریاضی باشد؛ اگرچه، در این زمینه به پژوهش ‌های بیشتری نیاز داریم.  

phonological processing model in children with dyslexia and dyscalculia: comorbidity factor or differentiating component

introduction: this study aimed to evaluate the cognitive differentiation or comorbidity of studentswith dyslexia and dyscalculia in the variables of phonological processing model variables, includingphonological awareness, phonological short-term memory (pstm), and rapid automatic naming.methods: participants were 30 second period elementary school students (15 girls and 15 boys)who, according to their referral or non-referral, were referred to learning disabilities centers, aswell as based on the criteria of a specific learning disorder in dsm-v and based on the learningdisability evaluation scale ldes-4 were divided into three groups: dyslexia (n=10), dyscalculia(n=10) and normal (n=10). then, all participants individually answered some of the iranian versionof the wechsler children's intelligence scale-5th edition subtests and the third edition of thelanguage development test-primary.results: the analysis's variance results showed that the two disorder groups had similar performancepattern in the two variables of phonological awareness, including phoneme production, and wordproduction and were different and significant from the normal group in performance. although theresponse pattern was the same in word differentiation, there was no significant difference betweenthe disorder and normal groups. there was no significant difference in the variables of rapid naming,including the naming speed literacy and quantity, as well as the digit span variable of pstm betweenthe two disorder groups and between the disorder group and the normal group. finally, the resultsrevealed that in the number-letter sequence variable of pstm, the performance of the two disordergroups is significantly different from each other and the normal group.conclusion: seemingly, in the phonological processing model, the phonological awareness componentis a co-occurring factor, and the phonological working memory component (not capacity) differentiatesthe two groups of dyslexia and dyscalculia. however, we need more research in this field.