واقع‌گرایی در فلسفه دین ویلیام جیمز

علاقه اصلی جیمز به موضوع دین معطوف به نتایج عملی باور دینی در زندگی واقعی شخص صاحب باور بوده است. رهیافت عام او برای توجیه صدق باور دینی نیز توسل به همین نتایج است. همین زمینه و برخی از اظهارات خود جیمز در خصوص ملاک صدق باور سبب شده است که برخی از مفسران جیمز او را فیلسوفی بدانند که تلاش کرده تا «عمل‌گرایی» را همچون بدیلی برای «واقع‌گرایی» در عرصه متافیزیک، معرفت‌شناسی و فلسفه دین مطرح کند. در این مقاله با استناد به مجموع بیانات جیمز در باب صدق باور و نیز آرای او در زمینه تجربه دینی نادرستی تفسیر یادشده نشان داده و ثابت می‌شود که در نظریه صدق جیمز وجود واقعیات مستقل از ذهن پیش‌فرض گرفته شده و التزام جیمز به عمل‌گرایی در عرصه توجیه باور دینی منافاتی با التزام او به واقع‌گرایی دینی، یعنی دیدگاه قایل به وجود قابل شناخت و مستقل از ذهن موضوع باور دینی، ندارد.