رنج از دیدگاه مولانا با نگاهی به مسئله شرّ

رنج، از سویی مسیله‏ای وجودی است که هر انسانی را به تامّل درباره چرایی می‏کشاند و از سوی دیگر، مسیله‏ای کلامی ـ فلسفی است که عدل الهی و یا حتی وجود خدا را به چالش می‏کشد. بدین جهت متفکّران دینی به موضوع چیستیِ رنج، انواع رنج، علل آن و آثار و نتایج آن پرداخته‏اند. در این تحقیق نشان خواهیم داد که مولانا، در باب رنج‏ها به نوعی نعل واژگونه معتقد است؛ در پس قهرهای ظاهری، لطف حقیقی می‏بیند و پشت لطف‏های ظاهری، رنج‏های حقیقی را بازمی‏شناسد. او، رنج حقیقی بنیادی را همان فراق از معشوق ازلی می‏داند که غفلت از این رنج، به رنج‏های دیگری خواهد انجامید که از آن ها با عنوان رنج‏های حقیقی ثانوی یاد کرده‏ایم. دیگر سختی‏های زندگی را که مصداق همان لطف‏های رنج‏نُما هستند، رنج‏های مجازی می‏نامیم و نتایج مرتب بر هر کدام از این رنج‏ها را از نگاه مولانا بررسی خواهیم کرد. در پایان خواهیم دید که مولانا، بهترین واکنش انسان به درد و رنج‌های زندگی را نگاه ایمانی دانسته که به یاری آن و بصیرتی که به مومنان می‏بخشد، می‏توان رنج‌ها را معنادار و در نتیجه قابل تحمّل کرد. به نظر مولانا، تنها از طریق آگاهی از رنج حقیقی است که می‏توان راه ایمان را پیمود. در این مسیر، رنج‏های دنیوی حذف یا انکار نمی‏شوند؛ بلکه معنادار می‏شوند و تحمّل آن‏ها بر مومنِ عاشق امکان‏پذیر و چه ‏بسا حلاوت‏آمیز می‏گردد. از نظر مولانا، ایمان عاشقانه بهترین پاسخ به رنج‌های زندگی است.