از «این‌همانیِ» سنت فلسفی غرب تا «نه‌این‌آنیِ» نام خدا در اندیشۀ لویناس

امانوئل لویناس سنت فلسفی غرب را تاریخ حذف غیریت مطلق تعریف می‌کند. حذف غیریت سبب شده هستی به صرف تابعی از اندیشه فروکاسته شود و از آن تمامیتی سر برآورد که مستعد استبداد و درخودماندگی است. این پژوهش بر آن است که نشان دهد دیدگاه انتقادی لویناس راه برون‌رفت از این انسداد هستی‌شناسانه را در نگاه ویژۀ یهودی به زبان می‌یابد و سپس قصد دارد تحلیلی زبان‌شناسانه از صورت‌بندی انتقادی این فیلسوف یهودی ارائه دهد. لویناس به پشتوانۀ نام‌گرایی یهودی یادآور می‌شود که زبانْ لوگوسی تک‌ساحتی و صرف گزاره‌هایی اخباری (هست‌ها) نیست. نام یادآور ساحت ندایی و امریِ زبان و حافظ تکینگی در برابر تمامیت است، زیرا تنها در خطاب است که دیگری بیرون از شرایط شناخت انسانی باقی می‌ماند. لویناس نشان می‌دهد که وحی یهودی نیز در ساحت ندایی و امری سیر می‌کند، چرا که وحی در این سنت دانشی مضمونی دربارۀ خدا نیست، بلکه سخن گفتن خدا با انسان و رابطۀ دو غیریت است. رابطۀ خدا و انسان نیز تنها در نام خدا، به مثابۀ فرمان اخلاقی (بایدها) و پیروی انسان از آن، ممکن می‌شود. بدین سان نام خدا غیریتی می‌شود که در این‌همانیِ هستی‌شناسانه گسست ایجاد می‌کند.

from identity in western philosophical tradition to non-identity of the name of god in levinas’s thought

in the thought of emmanuel levinas, the philosophical tradition of the west is the history of elimination of absolute alterity. in this context, being is subordinated to thought through thematization, or the same and the other are totalized in a neutral impersonal being, which in any case is disposed to tyranny and self-immanence. in this research, we are trying to show that levinas’s critical view is formulated on linguistic analysis, and his suggestion to break up the ontological totality is based on a jewish approach to language. using jewish nominalistic ideas, levinas points out language is not one-dimensional logos including mere indicative statements. name is the representative of the vocative dimension of language and it resists totalization. it is only in the speech that the other remains outside the conditions of human knowledge. since in the jewish tradition the torah is considered as the names of god, levinas shows that the jewish revelation is understood in the vocative and imperative realm of language. revelation is not a knowledge about god, but god’s speaking with man and a relationship between two individuals. in this sense, god’s names are moral commands (musts) from beyond existence that break up the ontological identity and make space for alterity.