حضور اجتماعی زنان با توجه به رویکرد شهید مطهری به حقوق فطری

حضور اجتماعی زنان از مسائل مورد مناقشه میان اندیشمندان مسلمان است. به طور کلی شاهد دو رویکرد سنت‌گرا و تجددگرا در این حوزه هستیم، به گونه‌ای که برخی با تمسک به رویکرد سنتی به برتری مرد بر زن در خلقت تاکید داشته و همین را مبنای تفاوت‌های حقوقی دو جنس و محرومیت زنان از بسیاری از شئونات اجتماعی قرار داده‌اند. در نقطه مقابل گروه تجددگرا با الهام گرفتن از تفکر لیبرال غربی با اصرار بر اصول آزادی و برابری حضور حداکثری برای زنان را طلب می‌کنند. این مقاله گفتمان سومی بر مبنای تفکر شهید مطهری در خصوص حضور اجتماعی زنان مبنی بر دو اصل عدالت و حقوق فطری ارائه می‌دهد. رویکرد شهید مطهری را می‌توان در سه مولفه خلاصه کرد: (الف) زن و مرد در انسانیت مشترک هستند؛ (ب) در هر دو جنس استعدادها و قابلیت‌های فطری وجود دارد که سعادت انسان در گرو به فعلیت رساندن آنهاست؛ (ج) برای به فعلیت رساندن برخی از استعدادهای انسان احتیاج به وجود فضای فعال و رقابتی در عرصه اجتماعی است. لذا از منظر عدالت اجتماعی باید زمینه‌های حضور فعالانۀ بانوان با حفظ موازین اسلامی در عرصه‌های مختلف علمی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی فراهم شود. در این پژوهش، برای یافتن دیدگاه شهید مطهری در این باره از روش تحلیل متنی بهره گرفته شده است.

Women’s Social Participation Based on Motahhari’s Approach to Natural Rights

Today, in spite of all the Muslim intellectuals’ efforts with regard to women’s socio-political participation, there are still doubts about this issue in some Muslim countries. Even in Iranian society, the status of women in certain social matters is still not clear. In this article, we are going to investigate the issue from a religious perspective in the light of Morteza Motahhari’s intellectual arguments based on the concepts of social justice and natural rights (Huquq-i fitri). In fact, women’s social participation is still one of the controversial issues among Muslim thinkers. Hence, we are witnessing two extremist tendencies in this area. On the one hand, there are traditionalists who restrict women’s social participation because of an unjustified connection between women’s social activity and the increase in sensuality. On the other hand, there are those who, influenced by Western liberalism and so emphasizing freedom and equality, expect women’s maximum public activities even though they do not present any clear structure for women’s public life. These intellectuals either do not make their arguments based on any religious notions or theorize their approach based on a weak religious argument. This study aims to present an alternative approach that avoids extremism and is based on the principles of justice and natural rights. This alternative approach according to Motahhari’s thought has three main components: 1. Men and women are equal in humanity, 2. Both genders possess capacities and potentialities on which the happiness of human are dependent, 3. To actualize some of these potentialities, humans need to participate in social activities. This study is a library research project based on textual analysis.