واکاوی تجربه الهیات مدرسی در مواجهه با پدیده‌های اقتصادی: رهیافت‌هایی از نظریه قیمت عادلانه

مدرسیان مجموعه‌ای از متکلمان مسیحی بودند که عمدتاً طی قرون دوازدهم تا هفدهم میلادی کنشگری فعالی در اروپا داشتند. از جمله آموزه‌های چشمگیر در ادبیات مدرسی نظریه قیمت عادلانه است، که می‌توان آن را یکی از پربسامدترین نظریه‌ها در تاریخ عقاید اقتصادی نیز برشمرد. این مطالعه در تلاش است تا با مراجعه به متون کلاسیک مدرسی به بازخوانی نظریه قیمت عادلانه در اندیشه اقتصادی متفکران مدرسی بپردازد و از این روزن تجارب عمومی الهیات مدرسی در مواجهه با پدیده‌های اقتصادی را بررسی کند. برای این منظور، نظریه قیمت عادلانه از ریشه‌های شکل‌گیری آن در حکمت عملی مدرسی تا سطحی‌ترین صورت آن به عنوان یک نهاد اقتصادی بررسی می‌شود تا بتوان به این سوال پاسخ گفت که چگونه الهیات می‌تواند در ساحت عملی خود تا سطحی‌ترین اعتبارات اقتصادی نقش‌آفرینی کند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد متفکران مدرسی در ساحت نظریِ الهیات عملی دستاوردهای چشمگیری برای ترویج الهیات از طریق تالیفات و آموزش‌های خود در مدارس داشتند و در ساحت عملی آن نیز سعی در عملی‌سازی الهیات در بنیادهای انسانی جامعه از طریق ساخت اعتبارات و نهادهای مختلفی همچون قیمت عادلانه داشتند. در این راستا نظریهٔ سعادت دوگانهٔ انسان در الهیّات مدرسی تاثیر مهمی در شکل‌گیری موضوعات اقتصادی به مثابهٔ بخشی از حکمت عملی مدرسی داشته است. به رغم این دستاوردها، عدم فهم نظام‌مند ایشان از پدیدهای مدرنی چون نظام سرمایه‌داری و نیز عدم تلاش برای تحقق عملی آموزه‌های خود در ساخت اجتماعی و اقتصادی جامعه از جمله کاستی‌های مواجهه ایشان به شمار می‌آید.

Investigating the Experience of Scholastic Theology in Confrontation with Economic Phenomena: Approaches to Just Price Theory

Scholastics were a group of Christian theologians who were mainly active in Europe during the 12th to 17th centuries. One of the notable teachings in scholastic literature is the theory of just price, which can be considered one of the most frequent theories in the history of economic ideas. This study tries to reassess the theory of just price in the economic thought of scholastic thinkers by referring to classical scholastic texts, through which it examines the general experiences of scholastic theology in confrontation with economic phenomena. For this purpose, the theory of just price is examined from the roots of its formation in scholastic practical wisdom to its most superficial form as an economic institution. Through this investigation, the question that how theology can play a role in its practical field, up to the most superficial economic institutions can be answered. The results of this study show that scholastic thinkers in the theoretical field of practical theology had significant achievements in promoting theology through their writings and teachings in schools. And in its practical field, they tried to implement theology in the human foundations of society by building various divine institutions such as a just price. In this regard, the theory of dual human happiness in scholastic theology has had a significant impact on the formation of economic issues as part of scholastic practical wisdom. Despite these achievements, their thought is wanting from two aspects: (1) systematic lack of understanding of modern phenomena such as capitalism and (2) no effort to implement their teachings in the social and economic construction of society.