تبیین وجودی ملاصدرا از علم و نتایج آن در تبیین علم الهی

ملاصدرا ضمن توجه به دیدگاه متقدمان در تعریف علم، بر اساس مبانی وجودشناسی خود، تعریفی وجودی از علم ارائه می‌دهد که نقطۀ عطفی در علم‌شناسی حکمت متعالیه است. در این تلقی، علم عبارت از وجود چیزی برای چیز دیگر است. این تعریف با لوازم آن سبب ارائه تبیین‌های خاصی از سوی ملاصدرا درباره علم الهی شده است، به نحوی که سهم بسزایی در شکل‌گیری هندسه معرفتی علم الهی دارد. اضلاع این هندسه عبارت‌اند از زائد نبودن علم الهی بر ذاتش، حضوری بودن علم الهی، نفی صور در علم الهی، علم خداوند به جزئیات مادی، معلوم بالذات بودن معلومات الهی، علم و عالم و معلوم بودن خداوند، علم خداوند به خود، و علم اجمالی خداوند به غیر در عین کشف تفصیلی. بر اساس برون‌داد این پژوهش، توجه به تبیین وجودشناسانه ملاصدرا از علم باعث می‌شود که درک نحوۀ شکل‌گیری دیدگاه او درباره علم الهی، تمایز و وجوه ابداعی آن با سایر دیدگاه‌ها ممکن و یا حداقل سهل‌الوصول‌تر گردد.

Mulla Sadra’s Existential Explanation of Knowledge and Its Results in Explaining the Divine Knowledge

Paying attention to the early views on the definition of knowledge, Mulla Sadra offers an existential definition based on his existential foundations that are the turning point in the epistemology of transcendent wisdom. In this view, knowledge is a kind of existence of one thing for another. This definition and its consequence have led to a new explanation by Mulla Sadra about divine knowledge. This explanation has a terrific contribution to shaping the epistemological geometry of divine knowledge in Islamic philosophy. These are some of the angles of this geometry: non redundancy of divine knowledge to God’s essence; the intuitiveness of divine knowledge; the denial of any forms in divine knowledge; the acceptance of God’s detailed knowledge of individuals; The immediacy of what God knows; the union of knowledge, knower and the known in God; God’s knowledge of Himself, and the identification of His nondetailed knowledge of others with the detailed revealing of others. The study reveals that paying attention to Mulla Sadra’s existential explanation of knowledge allows understanding the way of forming his theory, its innovative aspects, and its distinction from others in the field.