گستره عصمت انبیاء و عدم تعارض آن با علم آنها از دیدگاه شیخ مفید(ره)

شیخ مفید، همگام با سایر متفکران اسلامی، انبیای الهی را به اعتبار بُعد نظری یعنی در ادعای نبوت، دریافت، حفظ و تبلیغ وحی معصوم می‌داند و صدور هیچ گونه معصیتی را در این بُعد از آنان چه سهواً و چه عمداً جایز نمی‌شمارد. به اعتبار بُعد عملی، او معتقد است تمامی انبیای الهی از هر گونه گناه کبیره و صغیره، خطا و نسیان در تشخیص مصالح و مفاسد امور، موضوعات احکام دینی، عبادات و نیز در امور عادی و نفرت‌آور معصوم‌اند، اما در مورد عموم انبیاء به جز پیامبر اسلام ممکن است قبل از بعثت برخی گناهان صغیرۀ غیرعمدی که باعث استخفاف یا بی‌اعتباری آنان نشود از ایشان صادر شده باشد. از طرف دیگر، شیخ مفید انبیاء را عالم به احکام دین و آگاه به آثار و عواقب آنها می‌داند. شبهه‌ای که به ذهن متبادر می‌شود این است که اعتقاد به علم انبیاء بر عواقب و آثار معاصی با اعتقاد به جواز صدور آنها ناسازگارند. اما به نظر می‌رسد بتوان بر اساس اصل فلسفی تشکیکی بودن حقیقت علم و عصمت و همچنین تاکید دلایل نقلی بر درجات انبیاء، تعارض بدوی در نظریات شیخ مفید درباره علم و عصمت انبیاء را برطرف ساخت.

AlMufid on the Scope of Inerrancy of the Prophets and Its Inconsistency with Their Knowledge

Along with other Islamic theologians and philosophers, alShaykh alMufid believes in the inerrancy of prophets as far as it is related to the claim of prophethood, as well as reception and presentation of revelation and contends that they cannot commit sin in these areas whether consciously or unconsciously. In areas other than those related to their prophecy, though, he believes that while they are all inerrant in almost every realm, before their being chosen, prophets other than Muhammad might have inadvertently committed minor sins which do not humiliate them. On the other hand, alMufid considers the prophets to be aware of divine commands and aware of the consequences of (dis)obeying them. One might object that belief in the prophets’ knowledge of divine commands is incompatible with the belief that they have committed sins. I will argue that based on the philosophical principle of gradation of knowledge and inerrancy, as well as the scriptural arguments for gradation of prophecy, the prima facie contradiction in alMufid’s ideas on prophets’ knowledge and inerrancy can be resolved.