فضیلت پایه و پایگی صدق در اخلاق عرفانی

صدق، در اخلاق عرفانی، در لایه‌ای سطحی عبارت از تطابق گفتار و عمل با مراد و نیت است. این کاربرد از صدق، در اخلاق عرفانی با تحلیلی عمیق همراه گشته، و این تحلیل موجب شده است صدق در شش گونه پایه و بنیاد دیگر فضایل شمرده شود، که از این طریق می‌توان فهمید بسیاری از فضایل، بدون صدق، فضیلت نیستند. این شش گونه در واقع معانی مهم و متنوعی از فضیلت پایه را در متون عرفانی به دست می‌دهند. با توجه به این تبیین‌ها، می‌توان مراتب و انواع مختلفی از فضیلت صدق را در عرفان یافت و تعارض‌ها و چالش‌های مهمی را بر سر راه آن تشخیص داد. تحلیل عمیق از کذب و تشخیص خودفریبی در صدق از نتایج مهم این رویکرد ویژه به صدق است.