ماهیت برهان از دیدگاه ماورودس و مواجهه معرفت‌شناختی با برهان‌های اخلاقی در اثبات وجود خداوند

در سنت برهان‌آوری کلاسیک، برهان‌های اخلاقی برای اثبات خدا اقامه شده است. به موازات این برهان‌ها و هم‌ارز با آنها براهین اخلاقی برای انکار خدا اقامه شده است. این سوال مطرح می‌شود که آیا وجود برهان‌های اخلاقی در ردّ خدا به معنای بی‌اعتباری براهین اخلاقی در اثبات خداست؟ و آیا این براهینِ ضد باعث نمی‌شود ایمان خداباوران نامعقول باشد؟ ادعای ما این است که طرحی در زمینه بازتعریف برهان یافته‌ایم که می‌تواند سبب برون‌رفت براهین اخلاقی خداباوری از چالش برهان‌های اخلاقی ضد باشد. در این پژوهش هشت برهان اخلاقی الحادی را در تاریخ فلسفه استخراج کردیم و طرح اصلاح ماهیت برهان از سوی ماورودس را بر آنها پیاده کردیم و نشان دادیم که خداباور می‌تواند همچنان از براهین اخلاقی خداباورانه دفاع کند و در باور به وجود خدا معقول باشد. البته توجه داریم که طرح اصلاح ماهیت برهان هزینه‌ای معرفت‌شناختی در پی دارد و آن این که براهین ضد نیز می‌توانند در چشم‌اندازها و دیدگاه‌های مورد پذیرش خود معقول انگاشته شوند.