ارزیابی اصول و راهکارهای رشد هوشمند شهری در توسعه‌ی آتی شهر رشت بر اساس مدل تراکم جمعیّتی هلدرن

رشد جمعیّت شهرهای ایران از اواسط دهه‌ی 1360 با افزایش چشمگیری نسبت به دهه های قبل مواجه بوده است. از جمله تحولاتی که به دنبال افزایش جمعیّت رخ داد، گسترش اسپرال شهری است که ناشی از بی برنامگی در بهره برداری مناسب از زمین های شهری است. در این راستا جوامع مختلف شهری برای روبه رو شدن با مشکل توسعه‌ی پراکنده شهری، راه‌حل‌های مختلفی در پیش گرفتند. از جمله این راهبردها، تیوری رشد هوشمند به عنوان یک نظریه‌ی برنامه‌ریزی شهری، منطقه‌ای و حمل و نقل است که در آن بر جلوگیری از پراکنده شدن شهر و تخصیص فضا به سایر کاربری‌ها در بخش فشرده یا مرکز شهر تاکید می‌کند. هدف مقاله‌ی حاضر نیز تحلیل راهبرد، اصول و راهکارهای رشد هوشمند شهری با تاکید بر توسعه‌ی آتی شهر رشت بر اساس مدل تراکم جمعیّتی هلدرن است. نتایج به دست آمده نشان داد که مساحت شهر رشت در فاصله‌ی سال های 1345- 1385 از 810 به 12722 هکتار و جمعیّت از 109491 به 557336 نفر افزایش پیدا کرده است، که نشان از توسعه‌ی شتاب‌زده‌ی شهر طیّ این دوره دارد. همچنین تعداد محله‌های شهر طیّ همین دوره از 8 محله به 35 محله افزایش یافته است. از میان 100 درصد زمین‌های اضافه شده به شهر بین سال های 1345- 1369، 57 درصد مربوط به رشد جمعیّت و 43 درصد مربوط به گسترش افقی و در فاصله سال های 1370- 1385، 73 درصد مربوط به جمعیّت و 27 درصد مربوط به گسترش افقی شهر بوده است که نشان دهنده‌ی کاهش توسعه افقی در فاصله ی این سال ها است. بنابراین بایستی برای کنترل توسعه‌ی پراکنده‌ی شهر به توسعه‌ی فشرده بخش مرکزی شهر، گسترش فرهنگ عمودی سازی شهر و بالاخره فراهم کردن امکانات رفاهی در روستاها برای جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهر تاکید کرد.