پیش‌آگاهی فصلی دبی ورودی به دریاچه‌ی ارومیه با استفاده از سیگنال‌های بزرگ مقیاس اقلیمی

هدف اصلی این مطالعه بررسی تاثیر سیگنال‌های اقلیمی بر دبی دو ایستگاه منتخب و نوسان آب دریاچه ارومیه، طیّ دوره‌ی 22 ساله (2007-1986) می‌باشد. برای این کار از داده‌های دو ایستگاه منتخب، داده‌های ماهانه شاخص نوسان جنوبی soi، نوسان اطلس شمالی nao و شاخص enso در مناطق nino1+2, nino3, nino4 و nino3.4 استفاده شد. داده‌های مربوط به سیگنال‌های بزرگ مقیاس اقلیمی از مرکز داده‌های ncep تهیه گردید. داده‌های مربوط به میانگین دبی ماهانه ایستگاه‌های داشبند و ساریقمیش نیز از مرکز داده‌های وزارت نیرو تهیه گردید. ابتدا به منظور بررسی اولیه داده‌ها و همبستگی بین آنها برای تهیه مناسب‌ترین مدل پیش بینی دبی، گام های زمانی 0، 3 و 6 ماهه مد نظر قرار گرفت. در بررسی دبی در بازه‌های زمانی مختلف، ایستگاه‌های مورد مطالعه، نتیجه شد، همبستگی در بازه‌ی زمانی تاخیری شش‌ماهه بیشتر از بازه‌های زمانی همزمان و تاخیری سه ماهه است. پس از تبیین ارتباط و نوع آن، مدل پیش‌بینی با استفاده از شبکه‌ی عصبی مصنوعی طراحی گردید و نتایج حاصل از این مدل مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با توجه به همبستگی‌های معنی‌دار در بازه‌های زمانی این نتیجه گرفته شد، که شاخص‌های بزرگ مقیاس اقلیمی از نظر گردش عمومی جو و متاثر نمودن سیستم‌های بزرگ جوی در منطقه‌ی مورد مطالعه بر دما، بارش و دبی و نوسان آب دریاچه‌ی ارومیه تاثیر معنی‌داری می‌گذارند. بررسی مدل‌های خروجی از نرم‌افزار شبکه‌ی عصبی مصنوعی نشان داد، که موثرترین سیگنال‌ها بر دبی به ترتیب nino3.4, nino3, nino1+2 و کم‌اثرترین سیگنال‌ها به ترتیب nao ,soiمی‌باشند. با توجه به یافته‌های تحقیق حاضر می‌توان این‌طور نتیجه‌گیری کرد که ارتباط معنی‌داری بین دبی با سیگنال‌های اقلیمی و جود دارد