مطالعه‌ی عوامل موثر در شکل گیری مخروط افکنه‌های گوزل‌دره و کرفس و بررسی فعالیّت‌های تکتونیکی در دامنه‌های جنوبی خرقان (همدان)

مطالعه‌ی مخروط افکنه های منطقه به خاطر استقرار سکونتگاه ها، مراکز اقتصادی و انسانی، تامین آب و عبور راه های ارتباطی نقش مهمی در زندگی انسان های ساکن در این مناطق دارد. مخروط افکنه های گوزل‌دره و کرفس در دامنه های جنوبی ارتفاعات خرقان در استان همدان قرار گرفته است. هدف این تحقیق بررسی عوامل موثر در شکل‌گیری مخروط افکنه های جنوبی ارتفاعات خرقان و بررسی میزان فعالیّت‌های تکتونیکی در منطقه‌ی مورد مطالعه می باشد. برای رسیدن به هدف فوق از روش های کتابخانه ای، آزمایشگاهی و میدانی استفاده شده است. مواد این تحقیق نقشه های توپوگرافی، نقشه‌های زمین شناسی، داده‌های اقلیمی و عکس های هوایی می باشد. از نرم‌افزارهای arc gis، excel و google earth برای ترسیم نقشه ها و نمودارها و مشاهده‌ی عوارض استفاده شده است. بررسی شاخص های کمّی ژیومورفولوژی، نشان‌دهنده‌ی فعال و نیمه‌فعال بودن تکتونیک در منطقه می‌باشد. به‌عنوان نمونه شاخص vf با مقدار 11/0 و 72/0 و شاخص s با مقدار 14/1و7/1 به‌ترتیب برای حوضه‌ی گوزل‌دره و کرفس محاسبه شده است که حاکی از فعال بودن فعالیّت‌های تکتونیکی در منطقه می‌باشد. با توجه به داده‌ها و شواهد حاصل شده، در شکل گیری مخروط افکنه های منطقه عوامل مختلفی دخالت داشته اند، که بیشترین اهمیت مربوط به عامل تکتونیک است. نقش اقلیم منطقه در سال های اخیر در ارتباط با توسعه‌ی مخروط افکنه ها، کاهش پیدا کرده است. همچنین بین بسیاری از ویژگی های مخروط افکنه‌های منطقه و حوضه‌های شکل‌دهنده‌ی آنها مثل فیزیوگرافی و وسعت حوضه‌ی آبخیز، روابط منظم و منطقی برقرار است. در مجموع نتایج تحقیق نشان می دهد که در شکل‌گیری مخروط افکنه‌های منطقه عامل تکتونیک به عنوان عامل اصلی و سایر عوامل مثل اقلیم، لیتولوژی و غیره در رده‌ی بعدی قرار دارند.