شناسایی امواج گرمایی ایران

موج های گرمایی از مهم‌ترین بلایای آب و هوایی بوده که هر سال پیامدهای زیست محیطی مخربی را در طبیعت به‌جای می‌گذارند. بر این اساس هدف اصلی این پژوهش شناسایی موج‌های گرمایی ایران و ویژگی های آن‌ها مانند تداوم، شدت و فراوانی می‌باشد که در جهت نیل به آن از آمار روزانه ی حداکثر دما مربوط به 663 ایستگاه هم دید و اقلیمی در قلمرو مورد مطالعه، طیّ دوره‌ی آماری1/1/1340 تا 29/12/1382 (15705 روز) استفاده گردیده است. سپس با استفاده از روش درون یابی کریگینگ با یاخته های 18×18 کیلومتر یک ماتریس 7187×15705 آماده شده که بر روی سطرها روزها و بر روی ستون ها یاخته ها قرار گرفته است. در گام بعدی با استفاده از شاخص فومیاکی ماتریس مورد نظر استاندارد سازی و ماتریس انحراف دمای بهنجار ایران (ntd) شکل یافت. برای شناسایی موج های گرمایی ایران، با استفاده از برنامه‌نویسی در محیط matlab. روزهایی را که دست کم 2 روز تداوم داشته و دمای آن 2+ انحراف معیار یا بالاتر از میانگین (ntd) بود، به عنوان موج گرما تعریف شد. از ماتریس ntd ایران 282 موج گرمای 2 تا 25 روزه شناسایی و دسته‌بندی گردید. این موج ها از کم‌تداوم ترین موج 2 روزه تا فراگیرترین موج 25 روزه در دوره‌ی گرم و سرد گروه‌بندی و تحلیل شد.نتایج پژوهش نشان داد که موج های گرمایی کوتاه رخداد بیشتری داشته ‌است و تعداد امواج گرمایی پرتداوم کمتر رخ داده ‌است. پایان زمستان و روزهای نخستین پاییز موج‌های گرمایی بیشتر و فراوان تر می‌باشد، این هنگام‌ها با گذار دوره‌ی سرد به گرم و گرم به سرد، همزمان است. موج‌های با تداوم بیشتر کم رخداد بوده ولی درصد بیشتری از مساحت ایران را در برگرفته‌اند و موج‌های کوتاه پررخداد بوده و در گستره‌ی کمتری از ایران اتفاق افتاده‌اند. در شمال و شمال غرب، مرکز ایران و سواحل جنوب رخداد موج گرما بیشتر بوده است. همچنین امواج گرم در دوره‌ی آماری روند افزایشی داشته و در سال های اخیر، پررخدادتر بوده‌اند.