تحلیل ساختاری فقر شهری با رویکرد آینده‌نگاری در بافت‌های ناکارآمد کلان‌شهر اهواز

با توجه به پیچیدگی‌ها و عدم‌قطعیت‌هایی که شهر قرن بیست و یکمی امروزه با آن رو‌به‌روست، تحلیل ساختاری بافت‌های شهری و در این مقاله بافت‌های حاشیه‌ای ناکارآمد شهر اهواز به‌عنوان نمودهای فقر شهری می‌تواند در بهبود وضعیت کل سیستم و ارتقای کیفی آن، هم برای برنامه‌ریزان و مدیران شهری و هم برای ساکنان در آینده سودمند باشد؛ بنابرابن هدف مقالۀ حاضر تحلیل ساختاری و شناخت عوامل کلیدی و استراتژیک سیستم فقر شهری بافت‌های حاشیه‌ای ناکارآمد کلان‌شهر اهواز است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش، با رویکرد آینده‌نگاری، اکتشافی توصیفی- تحلیلی است. برای مشخص‌کردن متغیرهای کلیدی (پیشران‌های استراتژیک) سیستم فقر شهری، آثار متقابل متغیرها توسط 35 کارشناس خبره در قالب ماتریس 49*49 برآورد و از طریق نرم‌افزار میک‌مک تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که به‌علت کمبود متغیرهای تاثیرگذار، وضعیت سیستم فقر در محلات هدف، ناپایدار است. همچنین 9 پیشران استراتژیک قابل‌شناسایی هستند: 1- پایین‌بودن نرخ اجاره‌بها، 2- نرخ بیکاری، 3- بارتکفل واقعی، 4- بُعد خانوار، 5- نسبت کاربری تجاری به کل کاربری‌ها در محله، 6- نرخ برخورداری از خدمات و امکانات عمومی،7- نرخ برخورداری از تاسیسات بهداشتی درمانی، 8- تحصیلات سرپرست خانوار، 9- مساحت منزل مسکونی (ریزدانگی). همچنین برای تسهیل و تسریع در اجرای بیشترین حجم از مهم‌ترین اقدامات آتی، کلی و عمومی، اصلاح ساختارهای فقر شهری، ارتقا و بهبود وضعیت سیستم عمومی فقر در سه حوزۀ اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- محیطی مذکور و همچنین هماهنگی بیشتر در مناسبات میان‌نهادی مدیریت شهری در محلات هدف، راهبرد ایجاد مرکز/نهاد توسعۀ محله با محوریت شبکه‌سازی برای بازآفرینی پایدار شهری اجتماع‌محور برای کارآفرینی و توانمندسازی؛ ایجاد تراکم‌های متعادل در سطح محله‌ها، کاهش آسیب‌های اجتماعی، احیای منزلت اجتماعی محله‌ها و نوسازی و بهسازی بافت پیشنهاد می‌شود.

structural analysis of urban poverty with a futuristic approach in dysfunctional contexts of ahvaz metropolis

considering the complexities and uncertainties that the 21st century city is facing today, the structural analysis of urban tissues and in this article the inefficient peripheral tissues of ahvaz city as manifestations of urban poverty can improve the overall system and its quality that will be beneficial for urban planners and managers as well as for future residents. therefore, the purpose of this article is structural analysis and recognition of the key and strategic factors of the urban poverty system of the inefficient marginal tissues of ahvaz metropolis. the current research is applied in terms of purpose and in terms of nature and method, it is descriptive-analytical exploratory with a prospective approach. in order to determine the key variables (strategic drivers) of the urban poverty system, the mutual effects of the variables were estimated by 35 experienced experts in the form of a 49*49 matrix and analyzed through micmac software. the findings of the research show that due to the lack of influencing variables, the state of the poverty system in the target areas is unsustainable. also, 9 strategic drivers can be identified: 1- low rent rate, 2- unemployment rate, 3- real dependency, 4- household dimension, 5- ratio of commercial use to total uses in the neighborhood, 6- availability of public services and facilities. 7- the rate of access to health care facilities, 8- the education of the head of the household, and 9- the area of the residential house (smallness). also, in order to facilitate and speed up the implementation of the largest volume of the most important future, general and public measures, reforming the structures of urban poverty, upgrading and improving the state of the general system of poverty in the three economic, social and physical-environmental areas mentioned, as well as greater coordination in the inter-institutional relations of urban management in the target areas, the strategy of creating a neighborhood development center/institution with a focus on networking for sustainable community-oriented urban regeneration for entrepreneurship and empowerment; creating balanced densities at the neighborhood level, reducing social damage, restoring the social dignity of neighborhoods; and renovation and improvement of the texture is suggested.