سنجش و تحلیل تاب‌آوری خانوارهای روستایی استان همدان در برابر فقر آب کشاورزی

کم‌آبی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تهدیدها برای کشاورزی پایدار در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان به‌سرعت در حال افزایش است. این امر منجر به مشکلات متعددی مانند فقر و ناامنی غذایی در میان خانوارهای روستایی شده است؛ بنابراین، ایجاد و بهبود تاب‌آوری، به‌‌عنوان راهی برای کاهش اثرات کمبود آب، برای خانوارهای روستایی مهم است. بر این مبنا پژوهش حاضر به بررسی تاب‌آوری خانوارهای روستایی در مقابل فقر آبی پرداخته است. جامعۀ مورد مطالعه خانوارهای روستایی شهرستان‌ همدان، کبودرآهنگ و ملایر بوده و براساس فرمول کوکران 334 نفر از خانوارهای روستایی به‌عنوان نمونۀ آماری به‌صورت تصادفی انتخاب شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامۀ محقق ساخته است. روایی صوری آن توسط استادان تایید و آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و اشتراکی همۀ عوامل بزرگ‌تر از 0.7 به‌دست آمده است که حاکی از پایایی مناسب مدل است. درجهت تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری‌شده از مدل‌سازی معادلات ساختاری به کمک نرم‌افزار smart pls استفاده شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد سرمایه‌های فیزیکی-زیربنایی و انسانی بیشترین تاثیر را بر تاب‌آوری خانوارها داشته است؛ بنابراین با سرمایه‌گذاری بلندمدت متناسب با سرمایه‌های فیزیکی و زیربنایی و تقویت سرمایۀ انسانی به کمک آموزش و بالابردن سطح آگاهی و مشارکت افراد میزان تاب‌آوری خانوارها بالاتر خواهد رفت.

measuring and analyzing the resilience of rural households in hamadan province against agricultural water poverty

water scarcity is rapidly increasing as one of the most important threats to sustainable agriculture in arid and semi-arid regions of the world. this has led to many problems such as poverty and food insecurity among rural households. therefore, building and improving resilience is important for rural households as a way to reduce the effects of water scarcity. based on this, the current research has investigated the resilience of rural households against water poverty. the population studied was rural households in hamadan, kabudrahang and malayer cities, and based on cochran’s formula, 334 people from rural households were randomly selected as a statistical sample. the tool for collecting information is a researcher-made questionnaire. its formal validity has been obtained by confirmation professors and cronbach’s alpha, the combined and shared reliability of all factors is greater than 0.7, which indicates the appropriate reliability of the model. to analyze the collected data, structural equation modeling was used with the help of pls smart software. the results showed that physical-infrastructure and human capital had the greatest impact on the resilience of households. therefore, with long-term investment appropriate to physical capital and infrastructure and strengthening human capital with the help of education and raising the level of awareness and participation of people, the resilience of households will increase.