تحلیل عدالت اجتماعی و پراکنش شهری در توزیع خدمات عمومی شهری مطالعۀ موردی: شهر تربت‌حیدریه

امروزه گسترش شهرها و افزایش جمعیت در نواحی مختلف شهر، سبب پراکنش جمعیت شهری شده است؛ ازاین‌رو، رسالت عدالت فضایی در شهرها در راستای توزیع عادلانه امکانات و خدمات شهری با توجه به رفع نیاز شهروندان امری ضروری است؛ بنابراین، اگر مدیران شهری نتوانند امکانات و خدمات عمومی را به‌صورت عادلانه و مطلوب در مناطق مختلف شهر توزیع کنند، زمینة ایجاد نارضایتی شهروندان از دسترسی به خدمات‌رسانی را فراهم خواهند کرد؛ بنابراین، پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با هدف تحلیل عدالت اجتماعی و پراکنش شهری در توزیع خدمات عمومی شهری، ازطریق نرم‌افزار arc gis در شهر تربت‌حیدریه انجام شده است. جامعۀ آماری این پژوهش را 13 ناحیة شهر تربت‌حیدریه تشکیل داده است. این پژوهش ابتدا با استفاده از مدل جینی و مدل آنتروپی شانون به محاسبة توزیع و پراکندگی جمعیت در نواحی مختلف شهر پرداخته است. درنهایت ازطریق محیط arcmap به ترسیم نقشه‌های الگوی توزیع و پراکندگی فضایی نزدیک‌ترین فاصلۀ همسایگی کاربری‌ها و خدمات عمومی شهری و رتبه‌بندی نواحی به 5 دسته (بسیار محروم، محروم، نسبتاً مطلوب، مطلوب و بسیار مطلوب) در 13 ناحیۀ ‌این شهر پرداخته است. نتایج حاصل نشان داد: نواحی (2-7-8-4) به‌عنوان نواحی بسیار مطلوب، نواحی (1-5-10) مطلوب، نواحی (3-11-12) نسبتاً مطلوب، نواحی (5-6) محروم و ناحیۀ (13) به‌عنوان ناحیۀ بسیار محروم از خدمات عمومی شهری در این شهر رتبه‌بندی و شناسایی شده‌اند؛ بنابراین خدمات عمومی عادلانه و متناسب با جمعیت شهر توزیع نشده است؛ به‌طوری‌که نواحی مرکز و داخل شهر دارای خدمات عمومی مطلوب و نواحی حاشیه و پیرامون نظیر نواحی (5-6-13) با توجه به تعداد جمعیت آن‌ها، فاقد خدمات‌رسانی یا به‌صورت نامطلوب توزیع شده‌اند.

analysis of social justice and urban distribution in the distribution of urban public services (case study: torbat heydarieh city)

the expansion of cities and the increase in the city’s population, we always see the distribution of the population in different areas of the city. from services and as a result injustice in social welfare. therefore, the present research was conducted using descriptive-analytical method and with the aim of analyzing social justice and population distribution in the distribution of urban public services, using gis software in the city of torbat heydarieh. the statistical population of this research consists of 13 districts in the city of torbat heydarieh, which are zoned in the arc gis environment. also, this research calculated population distribution and dispersion by using gini model and shannon entropy model, and finally by using arcmap environment to draw maps of distribution pattern and spatial dispersion of the closest neighborhood distance of uses and public services and ranking of areas in 13 districts of this city. paid. the results show that areas (2-7-8-4) are very favorable areas, areas (1-5-10) are favorable, areas (11-12-3) are relatively favorable, areas (5-6) are deprived and district (13) are ranked as the most deprived district of urban public services in this city. therefore, public services are not distributed fairly and proportionately to the city's population; thus, the central and innercity areas have favorable public services, and the peripheral and peripheral areas such as (5-6-13) lack services, or are distributed in an unfavorable manner, according to their population.