تبیین سناریوهای اثرگذاری رهیافت رشد هوشمند بر پایداری سکونتگاه‌های روستایی، مطالعۀ موردی: شهرستان جیرفت

رهیافت رشد هوشمند نقش بسیار مهمی در توسعۀ پایدار روستایی دارد؛ ازاین‌رو تدوین سناریوهایی که زمینۀ تحقق رشد هوشمند سکونتگاه‌های روستایی شهرستان جیرفت را فراهم می‌سازد، باید موردتوجه قرار گیرد. در پژوهش حاضر تلاش شده با مشارکت مدیران و مسئولان و خبرگان دانشگاهی، پیشران‌های کلیدی تاثیرگذار بر رشد هوشمند سکونتگاه‌های روستایی شهرستان جیرفت شناسایی و درنهایت سناریوهای موثر بر شکل‌گیری رشد هوشمند سکونتگاه‌های روستایی تدوین شود. پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. روش گردآوری داده‌ها و اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای، اسنادی و پیمایشی (مصاحبه) بود. با بررسی منابع علمی 57 عامل تاثیرگذار بر رشد هوشمند سکونتگاه‌های روستایی شناسایی شد که در 4 بُعد دسته‌بندی شدند و درمجموع 30 نفر، شامل مدیران سازمان‌های مرتبط و متخصصان دانشگاهی، مصاحبه انجام شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها مبتنی بر تکنیک‌های آینده‌پژوهی بود؛ ازجمله تحلیل ساختار، تحلیل اثرات متقابل (نرم‌افزارهای میک‌مک و سناریوویزارد). نتایج نشان داد 35 سناریو با سازگاری ضعیف و تنها یک سناریو در حالت سازگاری قوی و پایدار (ناسازگاری صفر) قرار دارد. سناریوی اول که یک سناریو با جهت مثبت است، دارای مجموع امتیاز اثر متقابل 446 و ارزش سازگاری 5 است؛ درحالی‌که سناریوی دوم که سناریوی نامطلوب است، مجموع امتیاز اثر متقابل 93- و ارزش سازگاری 1- دارد. سناریوی سوم (پابرجا) نیز دارای ارزش سازگاری 3 بود و با امتیاز مجموع اثر متقابل 42 می‌تواند از سناریوهای محتمل برای آیندۀ تحولات کالبدی- فضایی روستایی باشد.

explanation of the impact scenarios of the smart growth approach on the sustainability of rural settlements (case study: jiroft county)

in the current research, with the participation of managers, officials and academic experts, key drivers affecting the smart growth of rural settlements in jiroft county have been identified and finally, scenarios effective on the formation of smart growth of rural settlements have been formulated. the research is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of research method. the method of collecting data and information was in the form of library and documents and survey (interview). by examining scientific sources, 57 factors influencing the smart growth of rural settlements were identified, which were categorized into 4 dimensions; and a total of 30 people, including managers of related organizations and academic experts, were interviewed. data analysis was based on prospective research techniques; including structure analysis, interaction analysis (micmac and scenario wizard software). the results showed that there are 35 scenarios with weak compatibility and only one scenario is in a state of strong and stable compatibility (zero incompatibility). the first scenario, which is a scenario with a positive direction, has a total interaction score of 446 and a compatibility value of 5; while the second scenario, which is the unfavorable scenario, has a total interaction effect score of -93 and a compatibility value of -1. the third scenario (standing) also had a compatibility value of 3, and with a total score of 42 interactions, it can be one of the possible scenarios for the future of rural physical-spatial developments.