افزایش دقت پهنه‌بندی تابش خورشیدی با تلفیق داده‌‌ها در روش کوکریجینگ

محاسبۀ دقیق مقدار تابش خورشیدی در یک گسترۀ مکانی، نقش موثری در اقلیم‌‌شناسی و کشاورزی منطقه، برآورد میزان تبخیر و تعرق، مکان‌یابی نیروگاه خورشیدی و به‌کارگیری سیستم‌‌های فتوولتائیک دارد. دقیق‌‌ترین روش برآورد تابش خورشیدی برداشت نقطه‌‌ای در ایستگاه‌های زمینی با استفاده از دستگاه‌‌های آفتاب‌‌نگار است که در آن اندازه‌گیری‌‌ها با استفاده از روش‌های درون‌یابی به یک سطح پیوسته تعمیم داده می‌‌شوند. هدف اصلی این تحقیق افزایش دقت پهنه‌‌بندی تابش خورشیدی در گسترۀ کشور ایران در قالب روش کوکریجینگ است. بدین منظور ابتدا میزان تابش خورشیدی با استفاده از مدل ارتفاع رقومی (dem) و ابزار مکانیsolar radiation  در نرم‌افزار arcgis محاسبه شد. در ادامه ضریب همبستگی (r) بین مقادیر به‌دست‌آمده از نرم‌‌افزار با مقادیر تابش خورشیدی اندازه‌‌گیری‌شده در ایستگاه‌های زمینی محاسبه شد. با توجه به 0.713=r بین این دو داده، با روش کوکریجینگ داده‌‌ها با هم تلفیق ‌شده و سطح پیوستۀ تابش خورشیدی برای کل کشور محاسبه شد. نتایج نشان داد که محاسبۀ تابش خورشیدی با استفاده از ابزار area solar gis در مقایسه با داده‌های زمینی دقت کافی ندارند؛ ولی تلفیق این دو داده ضمن تاثیردادن توپوگرافی در محاسبۀ تابش خورشیدی، موجب افزایش دقت درون‌یابی به اندازۀ 11 درصد می‌شود؛ ازاین‌رو ممکن است مدل‌های موجود برای برآورد تابش خورشیدی در مقایسه با داده‌های زمینی در مقیاس کشوری دقت کافی را نداشته باشند، اما می‌‌توان از آن‌‌ها برای بهبود دقت درون‌یابی داده‌های زمینی استفاده کرد. براساس نقشۀ نهایی اکثر مناطق کشور به غیر از مناطق شمالی و شمال‌‌غربی بالاتر از متوسط جهانی (w/m2340) تابش خورشیدی دریافت می‌کنند

increasing the accuracy of solar radiation interpolation using auxiliary data obtained from dem in cokriging

accurate calculation of the amount of solar radiation in an area has an effective role in the climatology and agriculture of the region, estimating the rate of evapotranspiration, site selection of solar power plant and using photovoltaic systems. point measurements at ground stations using pyranometers are the most accurate method of estimating solar radiation, in which measurements are extended to a continuous surface using spatial interpolation methods. the main purpose of this study is to increase the accuracy of solar radiation zoning in iran using cokriging method. for this purpose, the amount of solar radiation was first calculated using the digital elevation model (dem) and the solar radiation spatial toolbox in arcgis software. then the correlation coefficient (r) between the obtained values from the software with the values of solar radiation measured at ground stations was calculated. according to r = 0.713 between these two data, by cokriging method, these two data were combined and the continuous surface of solar radiation for the whole of the country was calculated. the results showed that the calculation of solar radiation using area solar gis tool is not accurate enough compared to ground data, but the combination of the two data, while affecting the topography in the calculation of solar radiation, increases the interpolation accuracy by 11%. therefore, although existing models may not be accurate enough to estimate solar radiation on a national scale compared to terrestrial data, they can be used to improve the accuracy of terrestrial data zoning. according to the final map, most regions of the country, except the northern and northwestern regions, receive solar radiation above the global average (340 w/m2).