تحلیل فضایی و سطح‌بندی آلودگی صوتی در مناطق 15گانۀ کلان‌شهر اصفهان

آلودگی صوتی به عنوان یکی از آلودگی‌های زیست‌محیطی که کمتر مورد توجه قرار گرفته است، پهنه‌های مسکونی کلان‌شهرهای کشور را تحت تاثیر قرار داده است. از عمده‌ترین دلایل این معضل، کم توجهی به عوامل فضایی تاثیرگذار بر آلودگی صوتی، کمبود مطالعات ارزیابی و آشنایی ناکافی از روش‌های ارزیابی اثرات اقدامات توسعه بر آلودگی صوتی در نظام برنامه‌ریزی شهری می‌باشد. این پژوهش با هدف تحلیل فضایی و سطح‌بندی آلودگی صوتی در مناطق 15 گانه کلان‌شهر اصفهان می‌باشد. در این راستا از روش پژوهش ترکیبی (کمی و کیفی) استفاده شده و اطلاعات موردنیاز از طریق روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی گردآوری شده است. ضمن اینکه برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل فضایی در نرم‌افزار arcgis و جهت وزن‌دهی به شاخص‌ها از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) در نرم‌افزار expert choice بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که توزیع فضایی آلودگی صوتی در مناطق کلان‌شهر اصفهان به‌صورت نامتوازن می‌باشد. به‌گونه‌ای که در مناطق مرکزی 1 و 3 و مناطق 8 و 10 عمدتاً به واسطه وجود معابر پرتردد و عدم رعایت حریم ساخت و ساز برای آن‌ها، تاثیرپذیری از کاربری‌های صداساز، تمرکز جمعیت و فشردگی، آلودگی صوتی در وضعیت نامناسب‌تری نسبت به سایر مناطق می‌باشد. از جمله مهمترین راهکارهای مقابله با این مساله، می‌توان به رعایت حریم ساخت و ساز برای معابر پرتردد و کاربری‌های صداساز در طرح‌های توسعه شهری، کاهش حجم ترافیک در معابر مجاور محلات مسکونی از طریق انتقال ترافیک به مسیرهای جدید غیرحساس، ایجاد خاکریز به همراه پوشش گیاهی در زمین‌های بدون استفاده موجود در لبه‌ی بزرگراه‌ها، جلوگیری از فروش تراکم مازاد ساختمانی در نزدیکی معابر پرتردد، انتقال فعالیت‌های کارگاهی و پایانه‌ها از محلات مسکونی به محدوده‌های غیرحساس (خارج از محدوده شهر) و کاهش فشردگی و افزایش پیچیدگی در طراحی قطعات جدید اشاره نمود.

Spatial Analysis and Ranking of Noise Pollution in 15 Regions of Isfahan Metropolis

Noise pollution, as one of the lesserknown environmental pollutants, has affected the residential areas of the country’s metropolises. One of the main reasons for this problem is the lack of attention to spatial factors affecting noise pollution, lack of evaluation studies and insufficient familiarity with the methods of assessing the effects of development measures on noise pollution in the urban planning system. This study aims to spatial analysis and ranking of noise pollution in 15 regions of Isfahan metropolis. In this regard, the mixed research method (quantitative and qualitative) has been used and the required information has been collected through library and field methods. In addition, spatial analysis method in ArcGIS software was used for data analysis and Analytic Hierarchy Process (AHP) method in Expert Choice software was used to weight the indicators. The results indicate that the spatial distribution of noise pollution in the regions of Isfahan is unbalanced. As in the central regions 1, 3 and regions 8 10, mainly due to the existence of busy passages and nonobservance of construction privacy for them, the impact of noisy land uses, population concentration and compactness, noise pollution is in a more unfavorable situation than other regions. Among the most important solutions to deal with this issue, can be mentioned to the observance of construction privacy for busy passages and noisy land uses in urban development plans, transfer of workshops and terminals from residential areas to nonsensitive areas and reducing congestion and increasing the complexity of designing new patches.