ژئومورفولوژی‌شناختی و نگارۀ دهلران

ژئومورفولوژی دانشی برآمده از جغرافیا و انسان از مولفه‌های شکل دهنده آن است و نمی‌تواند فارغ از آن تلقی شود. مهمترین ویژگی انسان را باید در شناخت‌شناسی و قابلیت‌های شناختی وی قلمداد کرد. در ژئومورفولوژی‌شناختی، شناخت انسان در قلمرو بیولوژیک آنچنان که در باستان‌شناسی و زیست‌شناسی بر آن تاکید می‌شود نیست بلکه بر مفهوم «انسان» تاکید دارد. خِرد عاطفی انسان از تجربه‌ای که «مکان» در اختیار او قرار می‌دهد به عنوان دستاویزی برای «آغازگاه» سازمندی اجتماعی خود بهره می‌گیرد. بنا به عقیده ورف همانند زبان و فرهنگ مکان، نیز منطق فکری و چهارچوب فهمی ساکنان خود را در مقیاسی خاص شکل می‌دهد. این پژوهش با استفاده از داده‌هایی مانند نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی، مدل ارتفاع رقومی(dem)، داده‌ها و اطلاعات تپه‌های باستانی و داده‌های شهر و روستاها سعی دارد نظریه تکاملی مارکس و گوردن چایلد در مورد سازمندی‌های اجتماعی را با مطالعه نگاره دهلران رد یا تایید کند. این پژوهش در دیدگاه تاویلی با روش پدیدارشناسی تحلیل و با روش گرندد تئوری انجام شد. گزاره‌های زیر از نظریه «شناخت‌شناسی مکانی» در نگاره دهلران با روش گردندد تئوری بدست آمده است:: 1-سازمندهای اجتماعی در ایران از نظریه مارکس و گوردن چایلد پیروی نمی کنند و با هویت مکانی یا تغییر نسبت‌ها در فضا رابطه مستقیمی دارند.2-سازمندی اجتماعی بر اساس هویت مکانی و خرد عاطفی انسان با یک آغازگاه شکل می‌گیرد.3-سازمندی‌های روستاشهری، سازمندی روستایی، سازمندی روان و نیمه روان در کنار هم دیده می‌شوند و هیچ یک تکامل یافته دیگری نیست.

Cognitive Geomorphology and Dehloran Land–context

Geomorphology is a science based on Geography and human and its formative elements, and cannot be considered free from it. One of the most important features of human is epistemology and his cognitive ability. In cognitive Geomorphology, human cognition in biological domain is not similar to what is emphasized in the Archaeology and Biology but emphasizes the concept of “human”. &emotional wisdom& of human uses the experience provided by &place& as a pretext for the &beginning& of his Social configuration. According to Whorf, place like the language and culture, shapes the intellectual logic and understanding of its inhabitants on a particular scale.Using data such as topographic and geological maps, digital elevation model (DEM), data from ancient hills, data of city and villages, tries to refute or confirm the evolutionary theory of Marx and Gordon Child on social configurations. The following statements have been obtained from the theory of &cognitive situation& in Dehloran Land–context by using the &Grounded theory& method:1 Social configurations in Iran do not follow the theory of Marx and Gordon Child and have a direct relationship with Space Identity or changing proportions in space. 2 2 Social configurations are formed based on Space Identity and human emotional wisdom with a beginning.3 3 Ruralurban, rural, mental and semimental configurations are seen together and none of them is evolved.