حق به شهر و الگوی برنامه‌ریزی مشارکتی (تحلیلی بر تولید اجتماعی فضاهای شهری با تاکید بر مجتمع‌های بزرگ تجاری کلان‌شهر تهران)

این پژوهش، با بهره‌گیری از تئوری تولید فضا و حق به شهر هنری لوفور و نیز الگوی برنامه‌ریزی مشارکتی و پرهیز از تفاسیر و تحلیل‌های تقلیل‌گرایانِ؛ در تلاش برای رسیدن به الگوی مطلوب تولید و بازتولید فضاهای شهری با تاکید بر یکی از عظیم‌ترین، سرمایه‌برترین و پر چالش‌ترین فضاهای شهری یعنی مجتمع‌های بزرگ تجاری یا مگامال‌های کلانشهر تهران است. الگویی که بازی گرفتن و مشارکت شهروندان را اصل اساسی خود در سیاست‌گذاری شهری قرار داده و ندای اجتماعی بودن فضا و سازمان‌دهی شدن زندگی افراد را بر مبنای انتزاعاتی چون طرح و نقشه، موسسات مالی، نظام‌مهندسی و ... می‌دهد. به بیانی دیگر، در این گفتار نگارندگان، علاوه بر تحلیل مفهوم حق به شهر و ابعاد آن و نیز ارتباط مفهومی آن با جریانِ تولید و بازتولید فضا در شهر، در پی این سوال است که شهر مطلوب، به‌عنوان عرصه‌ی عمل، برای شهروندان و کنشگران فعال کدام است؟ و فرایند دستیابی به‌حق در این عرصه، چگونه است؟. راهبرد غالب در این پژوهش بر اساس مساله تعریف شده در ذهن پژوهشگر، راهبرد کیفی بوده و روش تحقیق نیز توصیفی تحلیلی است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که حق به شهر لوفور آزادی شهروندان برای مشارکت در استفاده و تولید فضای شهری بوده و بنابراین تولید فضا از طریق کنش اجتماعی را نمی‌توان بدون مشارکت شهروندان در آن تصور کرد. ازاین‌رو هدف بنیادین مشارکت، بازپس‌گیری توان تصمیم‌گیری توسط مردم از نهاد قدرت است و به همین دلیل می‌توان معادلات مشارکت را به‌مثابه معادلات جابجایی قدرت میان نهادها و مردم در نظر گرفت. به بیانی دیگر باید از طریق پیگیری مداوم حق به شهر، در برابر هژمونی تولید فضای سرمایه‌دارانه ایستادگی و راهبردی رهایی‌بخش اتخاذ کرد.

The Right to the City and the Pattern of Participatory Planning An Analysis of the Social Production of Urban Spaces with Emphasis on Megamalls of Tehran Metropolis

This research, using the theory of production of space and right to the artistic city of Lefebvre, as well as the model of participatory planning and avoiding the interpretations and analyzes of reductionists; In an effort to achieve the desired pattern of production and reproduction of urban spaces with emphasis on one of the largest, most capital and most challenging urban spaces, namely large commercial complexes or megaliths of the metropolis of Tehran. A model that makes citizen participation and participation as its basic principle in urban policymaking and calls for the sociality of space and the organization of people’’s lives based on abstractions such as plans, financial institutions, engineering systems, and so on. In other words, in this speech, in addition to analyzing the concept of the right to the city and its dimensions, as well as its conceptual relationship with the flow of production and reproduction of space in the city, the authors seek the question of the desired city as a field of action for citizens and activists Which is active? And what is the process of achieving the right in this field? The dominant strategy in this research is a qualitative strategy based on the problem defined in the researcher’’s mind and the research method is descriptiveanalytical. The results of the research indicate that the right to the city of Lefebvre is the freedom of citizens to participate in the use and production of urban space, and therefore