تحلیلی بر چالش‌ها و فرصت‌های پیشِ‌روی توسعه‌یافتگی پایدار روستاهای نواحی کوهستانی و جلگه‌ای شهرستان گرگان

هدف اساسی توسعه، رشد و تعالی همه‌جانبۀ جوامع انسانی بوده و وجود نابرابری فضایی در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و... از نشانه‌های توسعه‌نیافتگی است. مناطقی که امروزه توسعه‌یافته شناخته می‌شوند، از شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی بالایی برخوردار هستند. توزیع درآمد و امکانات نیز در این مناطق عادلانه‌تر هستند. هدف پژوهش حاضر، بررسی چالش‌ها و فرصت‌های پیشِ‌روی توسعه‌یافتگی پایدار روستاهای کوهستانی و جلگه‌ای شهرستان گرگان بوده و به‌منظور دستیابی به اهداف مورد‌نظر از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامۀ محقق‌ساخته) استفاده شد. جامعۀ آماری، روستاهای بخش مرکزی گرگان است که 4 روستای کوهستانی و 7 روستای جلگه‌ای با 5145 خانوار روستایی انتخاب و حجم نمونه با فرمول کوکران 358 خانوار به‌صورت روش تصادفی ساده مورد پرسشگری قرار گرفت. به‌منظور سنجش متغیرهای تحقیق از آزمون‌های آماری t مستقل، مان وایتنی و کروسکال والیس استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون‌های مذکور بیانگر تفاوت معنادار تا سطح اطمینان 99 درصد، بین اکثر شاخص‌های اقتصادی، کالبدی، اجتماعی در روستاهای کوهستانی و جلگه‌ای ناحیۀ مورد مطالعه است و گویای وضعیت چالش برانگیز عدم‌توسعه‌یافتگی و نشانگر وجود تفاوت‌های بارز در میان روستاهای کوهستانی و جلگه‌ای به‌لحاظ سطح برخورداری است. با بررسی امکانات و زیرساخت‌های توسعه‌یافتگی در روستاها می‌توان اذعان داشت که مناطق جلگه‌ای به‌لحاظ جمعیت بیشتر، شرایط مساعد طبیعی، شیب ملایم و اراضی بیشتر برای کشت و زرع، سطح دسترسی بالاتر برای ساکنان و ارتباط بیشتر با شهر گرگان از سطح توسعه‌یافتگی بالاتری نسبت‌به مناطق کوهستانی برخوردار است. اصلاح و مرمت راه‌های روستایی و جمع‌آوری آب شیرین به‌خصوص در نواحی کوهستانی؛ همچنین توجه به صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی پیشنهاد می‌شود.

Analysis of Challenges and Opportunities Ahead of Sustainable Development in the Villages of Mountainous and Plain Regions in Gorgan

The fundamental goal of development has been growth and elevation of humanity in all aspects; and existence of spatial inequality in different economic, social and skeletal aspects, etc. are signs of nondevelopment. Regions known as developed regions now have high economic and social indices; distribution of income and facilities in these regions is also fairer. Objective of this survey is to study and analyze challenges and opportunities ahead of achieving sustainable development in the villages of mountainous regions and plain regions around the city of Gorgan; and for this purpose, two methods of library research and field study (researchermade questionnaire) were used. The statistical population was the villages in the central part of Gorgan including 4 mountainous villages and 7 villages in the plains with 5145 families in them; and the sample size was achieved as 358 families by the use of Cochrane’s formula. In order to measure the research variables, independent ttest, Mann Whitney test, and Kruskal Wallis test were used. The results achieved from these tests showed significant difference with up to 99% confidence between most of the economic, skeletal, and social indices between the villages of mountainous and plain regions subjected to this study. It showed the challenging situation of nondevelopment and grave differences in the villages of mountainous regions and plain regions in terms of their levels of facilities. Improving rural roads and collecting fresh water in mountainous areas; It is also suggested to pay attention to the conversion and complementary industries of the agricultural s