بررسی تناسب و قابلیت اراضی با استفاده از روش‌های پارامتریک در راستای دستیابی به توسعۀ پایدار

امروزه به‌دلیل افزایش جمعیت، برنامه‌ریزی و ارزیابی توان اکولوژیکی اراضی از عوامل توسعۀ پایدار به‌حساب می‌آید. بر این اساس مطالعات ارزیابی تناسب اراضی از مهم‌ترین فرایندها در مدیریت منابع خاکی محسوب می‌شود. هدف از این پژوهش، تعیین کاربری اراضی و اولویت کشت برای محصولات زیتون، هلو و مرکبات است. منطقۀ مطالعاتی، شهرستان خداآفرین (آذربایجان شرقی) با وسعت تقریبی 16500 هکتار است. خاک‌های منطقه دارای رژیم حرارتی ترمیک و رژیم رطوبتی اریدیک هم‌مرز با زریک بوده و در رده‌های اریدی‌سول‌ و انتی‌سول طبقه‌بندی شدند. از‌نظر ژئومورفولوژی اراضی در لندفرم‌های دشت (آبرفتی، سیلابی، دامنه‌ای) و مخروط‌‌افکنه قرار دارند. برای دستیابی به اهداف 11 واحد اراضی (نمایندۀ 11 سری غالب خاک) که ازنظر ویژگی‌های موثر در رشد محصولات انتخابی شرایط متفاوتی داشتند، جداسازی شدند. براساس نتایج، اقلیم منطقه برای کشت زیتون و مرکبات نامناسب و برای هلو کاملاً مناسب بوده و مهم‌ترین محدودیت‌های خاکی برای رشد، شیب در دامنه‌ها، سیل‌گیری در سیلاب‌ها، آهک و سنگریزۀ زیاد است. کلاس‌های تناسب برآورد‌شده با روش‌های مختلف فائو نشان داد که ریشه دوم نسبت‌به استوری به‌طور نسبی نتایج مطلوب‌تری نشان می‌دهد. به‌نظر می‌رسد که دلیل این امر در نظرگیری اثرات متقابل ویژگی‌های موثر در عملکرد محصولات و استفاده از قانون حداقل لیبیک و قراردادن کمترین ویژگی در خارج رادیکال باشد. تیپ بهره‌وری هلو به‌عنوان مناسب‌ترین محصول با توجه به شرایط اقلیم و ویژگی‌های زمین‌نما و خاک در منطقۀ مطالعاتی معرفی می‌شود و در اولویت کشت قرار دارد. نقشۀ قابلیت تناسب اراضی تهیه‌شده با gis نیز موید این مطلب است؛ بنابراین ارزیابی قابلیت اراضی و مکان‌یابی اراضی مستعد به‌عنوان بخشی از آمایش سرزمین می‌تواند یک استراتژی به‌منظور اخذ تصمیم‌های مناسب در ارزیابی سرزمین، مطالعات زیست‌محیطی و برنامه‌ریزی درجهت حداکثرسازی بهره‌وری در قلمروهای جغرافیایی مختلف برای توسعۀ پایدار باشد.

Investigate the suitability and capability of lands using parametric methods to achieve sustainable development

Today, due to Population increase, planning and evaluation of ecological potential of land are considered as factors of sustainable development. The purpose of this study was to determine the land use and priority of cultivation for olive, peach and citrus products. The study region with an approximate area of 16500 hectares is located in the city of Khodaafarin . Geomorphologically, lands are located in plain (Alluvial, Flood, Piedmont) and Alluvial fan. In order to achieve the goals of 11 land units (Represents 11 dominant soil series), which differed in terms of characteristics affecting the growth of selected products, they were isolated. Based on the climate outcomes, the area is nonsuitable for olive and citrus cultivation and it is very suitable for peach, and the most important soil limitations for growth, is slope in the hillside, flood plumbing, lime and coarse fragment. Estimates of suitability classes by various FAO methods showed that the Square root method relative to the Storie is relatively more favorable, because the index of the calculated area with this method has more correlation with the actual production. It seems that the reason for this is to consider the interactions between the effective features of product performance and the use of the Liebig’s law of the minimum, and placing the least feature outside of the radical. The Peach utilization type is introduced as the most suitable product considering the climatic conditions and the characteristics of landscape and soil in the study area and it’s in the Cultivate priority.