بررسی تغییر رژیم بارش ناحیۀ خزری

در پژوهش حاضر با استفاده از داده‌های روزانه 385 ایستگاه ‌ سازمان هواشناسی کشور و ایستگاه‌های وزارت نیرو طی بازة زمانی 2016-1966 رژیم بارشی ناحیه خزری و تغییرات آن مورد بررسی قرار گرفت. نقشه‌های بارش روزانه با تفکیک مکانی 3×3 کیلومتر ایجاد و مشخصات عمومی بارش ماهانه و سالانه بررسی گردید. به‌منظور شناسایی رژیم بارش و تغییرات آن، نمایه فصلی بارش برای کل دورة آماری مورد مطالعه و پنج دهة اخیر برآورد شد. نتایج نشان می‌دهد نمایه فصلی بارش ناحیه خزری بیانگر وجود سه نوع رژیم بارش است. کم‌ترین وسعت مکانی مربوط به رژیم بارش یکنواخت می‌باشد، که در بخش‌های کوچکی از ارتفاعات البرز دیده می‌شود. گسترده‌ترین رژیم بارشی مربوط به رژیم یکنواخت با یک فصل مرطوب‌تر است. این رژیم بارشی، در شرق و غرب ناحیه و جنوب دریای خزر مشاهده می‌شود. رژیم سوم که به رژیم عمدتاً فصلی با یک فصل خشک کوتاه مربوط می‌باشد، خط ساحلی دریای خزر، بخش‌هایی از ارتفاعات تالش و بخش کوچکی از شرق ناحیه را پوشش می‌دهد. نتایج حاصل از بررسی تغییرات رژیم بارشی ناحیه خزری طی پنج دهة اخیر نشانگر این است، مساحت تحت پوشش بارشی رژیم یکنواخت به استثنای دهة چهارم (2005-1995) کاهش چشم‌گیری داشته است. بخش اعظم ناحیه خزری طی پنج دهة اخیر دارای رژیم بارشی یکنواخت با یک فصل مرطوب‌تر می‌باشد. این رژیم بارشی در شرق و غرب ناحیه و جنوب دریای خزر دیده می‌شود. به‌سمت دهه‌های اخیر بر گستره تحت پوشش این رژیم بارشی افزوده و از سهم دو رژیم دیگر کاسته می‌گردد. رژیم بارشی عمدتاً فصلی با یک فصل خشک کوتاه‌تر، در خط ساحلی دریای خزر، بخش‌هایی از ارتفاعات تالش و بخش‌هایی از شرق ناحیه مشاهده می‌شود. نکته قابل ذکر، تغییرات فراوان این رژیم بارشی در شرق ناحیه است. به‌طور کلی می‌توان گفت که، این رژیم بارشی دارای رفتار تناوبی (کاهشافزایشکاهشافزایش) می‌باشد.

Changes of Precipitation Regime of the Iranian Coast of Caspian Sea (ICCS)

In the current study, the daily data of 385 stations under Meteorological Organization and the Ministry of Energy’s supervision have been used for the period of 20161966. Precipitation regime and its changes of the Iranian Coast of Caspian Sea (ICCS) were studied. At first these stations are used in order to create maps with a spatial resolution of 3 × 3 km and the general characteristics of the monthly and annual precipitation. Then, to determine the precipitation regime and its changes, the seasonal index of precipitation was studied for the whole under investigation period and also the seasonal indices were estimated for the previous five decades. The seasonal precipitation index of the ICCS indicates three types of precipitation regime. The results of the study of the changes in the ICCS’s precipitation regime over the last five decades indicate that the lowest spatial extent of the precipitation regime is related to a &Very equable& regime. The area under this regime, except in the fourth decade (19952005), has been significantly reduced. The mainly seasonal regime is seen &Rather seasonal with a short drier season&, on the coastline of the Caspian Sea, parts of the Talesh heights and parts of the eastern region. It is worth noting that the modest changes in this regime are in the eastern part of the region. In general, it can be said that this periodic diet has a fluctuation behavior of decrease, increase, decrease, increase, respectively