تحلیل فضایی نابرابری‌های اجتماعی- اقتصادی براساس شاخص‌های رفاه چند بُعدی مطالعۀ موردی: محلات شهری زاهدان

امروزه شهرها محمل توسعه اقتصادی جوامع هستند و از آنجایی که شهرها موجودیت انسانی دارند، برای تامین زیربنای مناسب در جهت پیشرفت و رشد اقتصادی، رفاه شهرها به عنوان یکی از چالش های توسعه و مبارزه با فقر است. با تکیه بر تقویت شاخص های رفاه چندبعدی می توان مسائلی مانند نابرابری های اقتصادی و اجتماعی را در شهر به حداقل رساند. هدف از این پژوهش تحلیل فضایی نابرابری های اقتصادی اجتماعی محلات شهر زاهدان براساس شاخص های رفاه چندبعدی می باشد. با توجه به هدف پژوهش، نوع پژوهش کاربردی با روش توصیفی تحلیلی است. در این پژوهش شاخص های رفاه چندبعدی در دو بعد رفاه مادی و رفاه غیرمادی در قالب 55 شاخص صورت گرفته است. به منظور تحلیل فضایی شاخص های رفاه چندبعدی پس از نرمال‌سازی، اختلاف رفاه در سطح محلات شهری محاسبه و نتایج در قالب نقشه های ضریب اختلاف تهیه گردید. در نهایت، ارتباط بین سطح رفاه و ضریب اختلاف با استفاده از آزمون آماری پیرسون در محیط نرم افزار spss مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد محلاتی که از وضعیت رفاه بهتری برخوردار می باشند، در منطقه یک و پنج شهر که در جنوبغربی زاهدان می باشد، قرار دارند و محلات حاشیه ای شمال و جنوب زاهدان در وضعیت نامطلوب تری نسبت به سایر محلات شهری قرار دارند. نتایج آزمون همبستگی بین سطح رفاه چندبعدی و ضریب اختلاف رفاه نیز نشان می‌دهد که در سطح آلفای 0.1 تنها بین رفاه غیرمادی و مولفه‌های مسکن، دسترسی به خدمات، زیرساخت‌ها و تسهیلات و دانش با ضریب اختلاف‌شان رابطه معناداری وجود دارد. این درحالی است که در سطح آلفای 2 بین رفاه مادی و غیرمادی و مولفه‌های مسکن، دسترسی به خدمات، سلامت و دانش با ضریب اختلاف‌شان رابطه معناداری وجود دارد.

Spatial Analysis of Socio- Economic Inequalities Based on Multidimensional Welfare Indicators, Case study: Zahedan Urban Neighborhoods

Nowadays, cities are places for the economic development of societies, and as cities have human existence, they are one of the challenges of the fight against poverty to provide the proper infrastructure for economic growth and promotion. Focusing on enhancing multidimensional welfare indicators can minimize issues such as economic and social inequalities in the city. The aim of this study is spatial analysis of socioeconomic inequalities of Zahedan based on multidimensional welfare indicators. In this study, multidimensional welfare indicators were measured in 55 dimensions in two dimensions of material welfare. In order to spatial analysis of multidimensional welfare indicators after normalization, welfare differences in urban neighborhoods were calculated and the results were prepared in the form of difference coefficient maps. Finally, the relation between the level of welfare and the coefficient of difference was evaluated using Pearson’s statistical test. The results showed that the neighborhoods with the more welfare are located in district one and five in southwest of Zahedan and the north and south suburbs of Zahedan are in more undesirable condition than other urban areas. The results of correlation test between multidimensional welfare level and welfare difference coefficient also show that at alpha level of 0.1 there is only significant relationship between nonmaterial welfare and housing components, access to services, infrastructures and facilities and knowledge with their difference coefficient. However, at Alpha level of 2 there is a significant relationship between material and immaterial welfare and housing components, access to services, health and knowledge with their difference coefficient.