بررسی تفاوت ژئودایورسیتی و ژئومورفودایورسیتی منطقۀ ساحلی دریای عمان و زون مکران از دماغۀ جاسک تا خلیج گواتر

مدیریت منطقه ساحلی دریای عمان و زون مکران به عنوان پهنه وسیعی از خاک ایران که پتانسیل توسعه فراوانی دارد، امری اجتناب ناپذیر است. از مهم‌ترین زمینه‌های پیشرفت در این منطقه، تقویت بنیادین صنعت گردشگری بوده که علاوه بررونق اقتصادی و امنیت و اشتغالزایی، می‌تواند بخش قابل توجهی از درآمد را به خود اختصاص داده و سود زیادی را برای مردم و دیگر نهادها به ارمغان آورد. یکی از توان‌های موثر و بالقوه در این زمینه، تنوع زمین‌شناختی یا ژئودایورسیتی و مهمتر از آن تنوع ژئومورفولوژیکی یا ژئومورفودایورسیتی می‌باشد که به عنوان پایه‌های اصلی گردشگری در منطقه مورد تاکید بوده که نسبت به تحلیل، ارزیابی و اولویت بخشی به این دو عامل اقدام شده است. محدوده مورد مطالعه در استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان و کرمان واقع بوده که از ساحل جاسک تا گواتر و گستره آن در خشکی با فاصله تقریبی صد و بیست کیلومتری از خط ساحلی تا ارتفاعات اصلی زون مکران ادامه یافته است. در تحقیق حاضر با استفاده از روش‌های کمی، آماری و سنجش از دور، نقش عوامل زمین‌شناسی و تکتونیک فعال، اقلیم و مجاورت با دریا به عنوان پارامترهای اصلی در شکل‌گیری و گسترش عوارض ژئوموروفولوژیکی بررسی شده و پتانسیل هر عامل بر اساس اولویت در توسعه صنعت گردشگری با توجه به محدوده حوضه‌های آبریز اصلی مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد تنوع ژئوموروفولوژیکی زون مکران با تراکم ناهمواری 0.0009، تنوع شانون 3.3529، ناهمواری شانون 0.9329، تنوع ‌سیمپسون 0.9578 و ناهمواری سیمپسون برابر با 0.9774 نسبت به تنوع زمین‌شناختی از اعتبار بالاتری برخوردار بوده و ارزش بیشتری را به خود اختصاص داده است. بنابراین به منظور توسعه منطقه ساحلی جنوب شرق کشور و مکران، لزوم توجه مسولین و رسیدگی و احداث زیرساخت‌های مورد نیاز در توسعه صنعت ژئومورفوتوریسم لازم و ضروری می‌باشد.

Geodiversity and Geomorphodiversity Differences in the Coastal of Sea of Oman and Makran Zone from Cape Jask to Gwadar Bay

The need for management of the coastal of the Oman Sea and the Makran as a vast stretch of the Iranian territory with great development potentials in various areas. One of the most important areas for progress in this region is the enhancement of the tourism industry. One of the effective and potential capabilities that can be utilized for enhancing tourism is the geodiversity and the geomorphodiversity in the region. These diversities have been emphasized as the main bases for tourism in the region and steps have been taken to analyze and evaluate them. The study area, extends from the shorelines of Jask Bay to those of the Gwadar Bay and its land area stretches for approximately 120 kilometers from the coastline to the conical fold in the Makran zone. This research used quantitative, statistical and remote sensing methods to study the roles of active geological and tectonic factors, climate and proximity to the sea as the main parameters in the formation and expansion of geomorphological relief. It also evaluated the capability of each one, based on priorities, in the development of tourism in the area covered by the main drainage basins. The results show that geomorphodiversity with PRD of 0.0009, SHDI of 3.3529, SHEI of 0.9329, SIDI of 0.9578, and SIEI of 0.9774, is more importance and valuable than the geodiversity. Therefore, it is essential that the responsible authorities build the infrastructures required for the development of the Geomorphotourism industry in order to develop the coastal in southeastern Iran.